Ps. Aug. reg. 1 tit. - 1, 9
1DE NOMINE
2Omnia nomina tredecim litteris terminantur, quinque vocalibus,
3‘a, e, i, o, u’, sex semivocalibus, ‘l, m, n, r, s, x’ et
4duabus mutis, ‘c, t’.
5<‘A’ vocali> a masculino, ut ‘Seneca’, ‘Catilina’, ‘Sylla’, ‘Iuba’,
6‘Cinna’, ‘Pansa’, Graeca ‘Sosia’, ‘Geta’, afra ‘Iugurtha’, ‘Micipsa’;
7a feminino ‘femina’, ‘Musa’, ‘tabula’, ‘regula’, ‘norma’,
8‘forma’ et talia; a neutro Graeca sunt tantum, ut ‘thema’, ‘schema’
9et talia, et unum nomen Latinum fluminis, ut ‘Turia’, dicente
10Salustio ‘flumen Turia’; a communi ‘advena’, ‘convena’,
11‘indigena’, ‘Troiugena’ et talia; ab epicoeno ‘vipera’, ‘aquila’,
12‘musca’, ‘locusta’, ‘ulula’ (quam nos ‘noctuam’ dicimus) et talia.
1Diximus de ‘a’ littera; nunc de ‘e’. Ab ‘e’ littera vocali nullum
2Latinum nisi iunctum praepositioni, ut ‘proconsule’, ‘propraetore’.
3| Ergo iuncta praepositione fiunt Latina, ut dixi, <‘proconsule’>,
4‘propraetore’, ‘proquaestore’. Nam veteres in nominativo
1, 5casu ‘proconsul’ dicebant attendentes nullum nomen
6Latinum exire in ‘e’ litteram nominativo casu genere masculino.
7A feminino nullum Latinum, sed Graecum solum, ut ‘Andromache’,
8‘Niobe’, ‘Libye’, ‘Hecabe’, ‘Calliope’, ‘Euterpe’, quorum
9genitivus in ‘es’ exit, ut ‘Andromaches’, ‘Niobes’, ‘Libyes’,
10‘Hecabes’, ‘Calliopes’, ‘Euterpes’. Sed haec cum Graecis tractemus.
11A neutro ‘e’ littera nominativo, ut ‘monile’, ‘sedile’, ‘cubile’
12et cetera non parva nomina, quae paulo post ‹in› regulis generis
13neutri ponemus. A communi nullum nomen est; similiter
14nullum ab epicoeno.
8Nunc de ‘i’ littera tractamus, nominativo quae genera
9contineat. A masculino nullum nomen in ‘i’ exit; a feminino
1, 10nullum; a neutro ‘gummi’, et est aptoton; a communi nullum;
11ab omni genere, ut ‘frugi’, ‘nihili’. Declinatur sic: ‘hic vir frugi’,
12<‘haec> femina frugi’, <‘hoc> mancipium frugi’; genitivo similiter
13‘frugi’ facit: ‘huius viri frugi’, ‘huius feminae frugi’, ‘huius
14mancipii frugi’; sic per omnes casus ‘frugi’ dicimus. Sic declinatur
15‘nihili’: ‘hic nihili vir’, ‘haec nihili mulier’, ‘hoc nihili mancipium’.
16Hoc sono nominativi omnes casus declinantur; sic plurali
17‘viri nihili’, ‘feminae nihili’, ‘mancipia nihili’. Ab epicoeno
18nullum similiter exit in ‘i’.
1Ab ‘o’ littera vocali nominativus terminatus a masculino
2appellativo, ut ‘ligo ligonis’; a proprio, ut ‘Cato’, ‘Cicero’, ‘Maro’,
3‘Nero’, ‘Tubero’ et talia; a feminino appellativo, ut ‘vertigo’, ‘indago’,
4‘farrago’, ‘siligo’ (in Iuvenali legitur ita:
1, 5 ‘sed quae conductis inducitur atque fovetur
6 tot medicaminibus coctaeque siliginis offas
7 accipit et madidae, facies dicetur an ulcus?’),
8‘sartago’, ‘virago’, ‘lanugo’, ‘aerugo’, (morbus regius) ‘aurugo’,
9‘crepido’ (in Iuvenali
10 ‘nulla crepido vacat nusquam pons et tegetis’)
11et talia. A feminino proprio ‘Carthago’; peregrina vero, ut ‘Dido’,
12‘Ino’, ‘Io’, ‘Allecto’, ‘Celeno’, ‘Clio’, ‘Manto’, quorum genitivus
13in ‘us’ exit: ‘Didus’, ‘Inus’, ‘Ius’, ‘‹Allectus›’, ‘Celenus’,
14‘Clius’, ‘Mantus’; sed haec cum Graecis tractemus. A neutro
15nullus nominativus in ‘o’ exit; a communi, ut ‘fullo’, ‘latro’, ‘caupo’
16et cetera; ab epicoeno ‘struthio’, ‘hirundo’, ‘hirudo’ (quod est
17‘sanguisuga’), ‘curculio’, ‘bufo’ et talia.
13Ab ‘u’ vocali solum neutrum, quod in singulari indeclinabile
14est, in plurali declinatur, ut ‘cornu’, ‘veru’, ‘genu’, ‘tonitru’:
1, 15hoc sono enuntiantur omnes casus in singulari, ut diximus; in
16plurali declinantur ‘cornua’, ‘verua’, ‘genua’, genitivo ‘horum
17cornuum’, ‘veruum’, ‘genuum’; et cetera declinabis ad regulam
18‘versuum’ et ‘fluctuum’.
1Diximus de vocalibus quinque, quibus terminatur nominativus;
2nunc de semivocalibus dicimus. ‘L’ littera nominativus
3exiens, in masculinis appellativis ‘hic sal’; in propriis ‘hic Sol’; in
4femininis unum nomen matronae tantum: ‘Tanaquil’ (uxor Tarquini
1, 5Prisci); in neutris, ut ‘mel’, ‘fel’; in communibus ‘vigil’,
6‘pugil’ (unde et Terentius de virgine
7 ‘pugilem esse aiunt’);
8in epicoenis nullum | nomen est.
5‘M’ nominativus exiens, in masculinis nullum Latinum
6est; in femininis ‘Glycerium’, ‘Phanium’, ‘Dorcium’, ‘Philocomasium’;
7in neutris autem ‘templum’, ‘telum’, ‘tectum’ et talia,
8quorum plurales faciles sunt; in communibus nullum exit in
9‘m’; sic et in epicoenis.
1, 10Nunc tractamus de semivocali ‘n’. ‘N’ littera terminatus
11nominativus a masculinis ‘flamen’, ‘pecten’, ‘lien’ (quod est
12‘splen’); a femininis ‘rien’, plurali ‘rienes’; a neutris ‘carmen’,
13‘germen’, ‘gramen’ et cetera, quae paulo post ‹in› regulis generis
14neutri tractabimus; a communibus nominativus exiens in ‘n’
15‘tubicen’, ‘tibicen’, ‘fidicen’, ‘cornicen’, ‘liticen’ (qui in lituis dicet);
16ab epicoenis ‘oscen’ (id est avis quae ore dat augurium) et
17‘attagen’.
Critical apparatus
DE NOMINE O: IN NOMINE DOMINI INCIPIT REGULA AUGUSTINI EPISCOPI DE NOMINE V; IN NOMINE DOMINI INCIPIT REGULA AURELII AUGUSTINI DE NOMINE E; IN NOMINE DOMINI NOSTRI INCIPIT REGULA AURELI AUGUSTINI DE NOMINE F‘Geta’] talia F: alia O β: consensus codd. EVdicente Salustio α: consensus codd. βF: Salustio dicente Oet talia O ς: consensus edd. UKAGRH: et alia β: consensus codd. EV; om. F(quam nos ‘noctuam’ dicimus)] om. ς: consensus edd. UKAGRHnunc de ‘e’] dicamus Keiliunctum praepositioni 1pc M O β: consensus codd. EV: iunctam praepositioni 1ac M F; iuncta praepositione masculinum invenitur stigma Keil‘proconsul’ dicebant attendentes nullum nomen Latinum exire in ‘e’ litteram nominativo casu α: consensus codd. βF: om. Ograecum ω: consensus codd. Oα: graeca ς: consensus edd. UKAGRH Keilnominativo ut O: in nominativo α: consensus codd. βFnon parva nomina O: non per omnia nomina V; non pro omnia nomina E F; neutri codd. codd.; non parva nomina secl. Keilin regulis Martorelli: regula α: consensus codd. βF; regulas Onullum α: consensus codd. βF om. O: om. Oepicoeno P stigma: epicoenon ω: consensus codd. Oαtractamus O: tractemus α: consensus codd. βFnominativo V F: in nominativo E; nominativus Oin i exit E O: in i exiit V; in i F Keildeclinatur O stigma: declinantur α: consensus codd. βFfacit β: consensus codd. EV O: faciet F Keilhuius α: consensus codd. βF: ut Odeclinatur O U A K G R: declinantur α: consensus codd. βFnihili F V: nichili E Onihili α: consensus codd. βF: nichili Onihili α: consensus codd. βF: nichili Onominativi ω: consensus codd. Oα: om. Keilnihili α: consensus codd. βF: nichili Onihili α: consensus codd. βF: nichili Onihili α: consensus codd. βF: nichili Oab epicoeno ς: consensus edd. UKAGRH: epichenon V; ab epicenon E F; ab epicynon Oa β: consensus codd. EV O: om. Fproprio O: nomine α: consensus codd. βFvertigo α: consensus codd. βF: vestigo Ofarrago α: consensus codd. βF: ferrago Oquae β: consensus codd. EV O: qui F Keilcoctaeque O ς: consensus edd. UKAGRH: accipit E O ς: consensus edd. UKAGRH: accepit V; om. Fmadidae V O ς: consensus edd. UKAGRH: madida E F(morbus regius)] om. ς: consensus edd. UKAGRH Keilnulla O P ς: consensus edd. UKAGRH: nullo α: consensus codd. βFvacat O ς: consensus edd. UKAGRH: vocat α: consensus codd. βFpons et O ς: consensus edd. UKAGRH: posset α: consensus codd. βFtegetis E ς: consensus edd. UKAGRH: teletis V; teietes F; tegelis O; pars ς: consensus edd. UKAGRH Keil‘Allecto’] nomen est codd.Clio Manto quorum O ς: consensus edd. UKAGRH: clio in antiquorum V; cliomanti quorum E; clio mantico quorum F‘Didus’, ‘Inus’, ‘Ius’ transposuit A G R H: Mantus codd.Allectus suppl. A G R H: om. ω: consensus codd. OαMantus O ς: consensus edd. UKAGRH: mansus β: consensus codd. EV; manticus Fhaec O: hoc α: consensus codd. βFhirudo Keil: irugo ac V F; irudo pc V; hirugo E O(quod est ‘sanguisuga’)] om. ς: consensus edd. UKAGRH Keiltalia F: alia O β: consensus codd. EVdeclinatur O ς: consensus edd. UKAGRH: declinantur V F; om. Ecornua verua genua ς: consensus edd. UKAGRH: verua cornua genua ω: consensus codd. Oαterminatur nominativus V F: terminantur nominativi E Odicimus] dicimus O β: consensus codd. EV; dicamus F Keiluxor α: consensus codd. βF: om. ς: consensus edd. UKAGRH Keil; uxoris O; prisciam V; priscini Fut] ut secl. Keilaiunt O ς: consensus edd. UKAGRH: agunt V F; ait Eglycerium F P: licerum V; licerium E Otalia O: alia α: consensus codd. βFtractamus E O: tractemus V F Keilterminatus E F: terminandus V; terminatur Oflamen O P ς: consensus edd. UKAGRH: flumen α: consensus codd. βFpecten ς: consensus edd. UKAGRH: vel ω: consensus codd. Oαrien V O: tuen E F; siren ς: consensus edd. UKAGRH Keilrienes ω: consensus codd. Oα: sirenes ς: consensus edd. UKAGRH Keilquae paulo post β: consensus codd. EV O: quae talia post F; talia quae post ς: consensus edd. UKAGRH; talia quae postea Keilregulis β: consensus codd. EV O: regulas F; regula Keiltractabimus pc E O ς: consensus edd. UKAGRH: tractavimus V ac E Ftubicen α: consensus codd. βF: om. O(qui in lituis dicet) Keil: qui lirus V; quin lituis E F; qui lituis Keil; canit A G R H Keilid est avis quae ore dat augurium suppl. Keil: ab his α: consensus codd. βF; ora dat E; orabat F; tradunt ς: consensus edd. UKAGRH; tradit Keilet O: om. α: consensus codd. βF
Quotation layer
Sall. hist. frg. 2,54