Prisc. ars 18, 41, 1 - 18, 45, 1
411⸤Nec solum nominativis, sed accusativis et ablativis
casibus ad imitationem Graecorum auctores adiungunt
infinita verba, ut ‘cognitus est posse dicere’ et ‘cognitum
hunc posse dicere’ et ‘cognito posse dicere’ – Terentius in
210eunucho: ‘apparet hunc esse domini pauperis’;
210Sallustius
historiarum V: ‘at Lucullus audito Q. Marcium Regem pro
consule per Lycaoniam cum tribus legionibus in Ciliciam
tendere’; in eodem: ‘legiones Valerianae comperto lege
Gabinia Bithyniam et Pontum consuli datam esse, missos
42115esse’.
42115Participiorum autem accusativi frequenter pro infinitis
verbis ponuntur, ut Sallustius in V: Ԡspe celebritate nominis
†in|tellego timentem’, pro ‘timere’, et: ‘video ingentia dona
quaesitum (‘τοῦ πορίσειν’) properantem’, pro ‘properare’;
2ablativi quoque eorum pro infinitis, ut in Catilinario: ‘nam et,
18, 5priusquam incipias, consulto et, ubi consulueris, mature facto
opus est’, pro ‘consulere’ et ‘facere’. Graeco similiter more
infinita pro gerundii genetivo casu proferuntur.⸥
431Significat autem infinitum ipsam rem quam continet
verbum: ‘currere’ est enim ‘cursus’ et ‘scribere: scriptura’ et
210‘legere: lectio’.
210Itaque frequenter et nominibus adiunguntur et
aliis casualibus more nominum, ut Persius: ‘sed bonum est
digito monstrari et dicier: hic est’; Terentius in adelphis:
‘quapropter te ipsum purgare ipsis coram placabilius est’; idem
in eunucho: ‘certe extrema linea / amare non nihil est’; et
15‘bonum est legere, utile est currere,aptum est scribere, optimum
3est philosophari’.
3Quod cum aliis vocibus verbi facere non
possumus, ut nomen cum substantivo verbo, id est ‘est’, eis, id
est aliis modis verborum, adiungamus, significantes loco nominis
ipsius rei has voces nos accipere: cum dico enim ‘bonum est
441legere’, nihil aliud significo nisi ‘bona est lectio’.
441Itaque apud
5Graecos etiam articulis adiungitur infinitum more | nominum.
Cum autem sine ‘est’ vel alio huiuscemodi verbo, id est substantivo,
proferam ‘bonum’ vel ‘commodum’ vel ‘utile’ vel aliud
huiuscemodi casuale, non ipsius verbi qualitatem, sed illius rei
in qua fit actus verbi significo, ut, si dicam ‘bonum lego’,
10necesse est vel ‘carmen’ vel ‘opus’ vel tale aliquid intellegi.
Nemo enim dicit ‘bonum est lego’ quomodo ‘bonum est
legere’
2Nominativis quoque adiectivorum et obliquis eorum
pulcherrima figura coniungitur infinitum, ut ‘fortis bellare;
15prudens intellegere; sapiens providere; peritus docere’ et
similia – Horatius in I carminum: ‘et celerem sequi / Aiacem’,
id est ‘celerem ad sequendum’; sic et similia.
451Illud etiam in hoc modo contemplandum, quod verbis
praeceptivis, quibus dativi adiunguntur, possumus et accusativos
20copulare infinitis consequentibus, ut ‘iubeo tibi currere’ et
‘iubeo te currere; impero tibi proficisci’ et ‘impero te proficisci;
praecipio tibi legere’ et ‘praecipio te legere’; sic et similia.