Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 45, 2 - 18, 49, 2

45223Sciendum tamen quod in hoc sensu frequenter invenimus pro 24infinitivo subiunctivum poni, ut ‘iubeo facias, iubeo dicas, 25impero venias, hortor legas’, in quibus deest ‘ut’, quod licet vel 26addere vel non. 318, 1Verborum quoque omnibus modis et participiis possunt 18, 2coniungi, ut ‘amo discere, ama discere, utinam amarem discere, 18, 3cum amaverim discere, amare discere prodest, amans 18, 4discere’; 46118, 4similiter ‘intellego sentire, intellege sentire, utinam 18, 5intellegerem sentire, cum intellexerim sentire, intellegere filium 6sentire cupio’ [Horatius carminum II: ‘dedocet uti falsis 7vocibus’]; participio etiam ‘volo intellegens sentire’; sic omnia. 478Est tamen frequenter invenire nomina pro adverbiis totius 9verbi declinationi bene accommodari, ut ‘sublime volo, 10sublime volas, sublime volat’. Igitur a constructione quoque 11vim rei verborum, id est nominis quod significat ipsam rem, 12habere infinitum possumus dinoscere, res au|tem in personas 13distributa facit alios verbi motus. Quid est enim aliud ‘curro, 14curris, currit’ nisi ‘cursum ago, agis, agit’? 214Itaque omnes modi 15in hoc, id est infinitivum, transumuntur sive resolvuntur, ut 16‘ambulo: indico me ambulare; ambula: impero te ambulare; 17utinam ambularem: opto me ambulare; cum legam, ambulo: 18dico me prius legere, post ambulare’ 48118Itaque apud Graecos 19quidem pro imperativo ponitur, apud nos autem pro praeterito 20imperfecto. Et apud illos tamen et apud nos hoc fit per figuram 1ellipseos, id est defectionis: 21‘gaudere’ enim dicunt Graeci pro 2‘gaude’, et subauditur ‘iubeo’ vel ‘volo’ vel ‘opto’: sic enim 3antiqui ‘gaudere te iubeo’ pro ‘gaude’ – Terentius in adelphis: 4‘gaudere Hegionem plurimum / iubeo’ pro ‘gaude, Hegio, 5plurimum’. 35Sic ergo et apud nos, cum imperfectum sit ‘dicere 6coepi’ pro ‘dicebam, scribere coepi’ pro ‘scribebam’, per ellipsin 7verbi ‘coepi’ solent auctores proferre infinita, ut Terentius in 8Andria: ‘ego illud sedulo / negare factum’; deest enim ‘coepi’, 9‘negare’ pro ‘negabam’. 4919Nec mirum infinita, quae cognationem 10habent ad omnes modos, pro quibusdam eorum poni, et 11maxime pro defectivis, cum sint et ipsa defectiva (et imperativus 12enim deficit tam personis quibusdam quam temporibus et 13praeteritum imperfectum actu ipso deficit, quippe semiplenum 14eum significans, et infinita deficiunt numeris et personis), 214cum 15etiam alios modos pro aliis invenimus ab auctoribus proferri, 16ut ‘Musa, mihi causas memora’ et ‘dicite, Pierides’, imperativa 17pro optativis, et contra optativa vel subiunctiva vel indicativa 18pro imperativis, ut Terentius in eunucho: ‘ah nihil tibi 19quicquam credo – desinas’, pro ‘desine’;

Critical apparatus

infinitivo ψ: infinitivo verbo L; infinito verbo cett. codd. ABC Alcuin. exc. Prisc. 2, 2, 14utinam amarem discere, cum amaverim discere, amare discere] om. Z; utinam amarem discere post cum amaverim discere P; discere didicisse P; vel didicisse D; dedi / cisse L; didicisce M; didicisse corr. J Q R W Y; vel discere Q; dicere corr. in discere T; discere I; didicisse I Tsimiliter] similiter et cetera ut ψ[Horatius carminum II: ‘dedocet uti falsis vocibus’]] locum Horatianum hic male trad. non tamen delendum Rosellini iudicat, sed ad aliam partem capituli de infinitivo traiciendum, fort. ad § 40, 3 sublime volat] om. ψsignificat] significat ab hoc verbo deest (1 f. dep.) Pcurrit] om. Zagit] om. Zinfinitivum Z: infinitum cett.legam] legerim dubit. coni. Uhlig appar. ad Apollon. Synt. 3, 61 p. 327pro suppl. s. l. Z: om. ZGraeci] 0 vel [Graeci] vel χ αHegionem] he//gionem Zscribebam] scribam corr. D O Zin Andria] om. Zpro ‘negabam’] om. Zcognationem] in cognitionem Zdefectiva] //defectiva Zsubiunctiva] subiunctive -corr. in -va Zih] an Zdesine] desine et Z

Quotation layer

Hor. carm. 2, 2, 19-21 dedocet uti falsis vocibus] falsis / dedocet uti / vocibus
 cf. Porph. Hor. carm. 2, 2, 19-21 cf. Schol. Hor. carm. 2, 2, 19-21

Ter. Ad. 460-461 gaudere Hegionem plurimum iubeo] salvere Hegionem plurumum iubeo
 Godesc. gramm. 1, 1 p. 356, 8-14 Quaest. gramm. e cod. Bern. 83 GL Suppl. 173, 24-26

Ter. Andr. 146-147

Ter. Eun. 884 ah] non ausim.
 nihil] Nil
Verg. Aen. 1, 8 . 876D-877A Alcuin. gramm. Prisc. ars 8, 67, 4; 8, 103, 1 et 18, 71. 2 Verg. ecl. 8, 63