Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 53, 2 - 18, 58, 1

53219Sed si quis et haec et omnia impersonalia velit penitus 20inspicere, ad ipsas res verborum ‹...› et sunt tertiae personae, 21etiam si prima et secunda deficiant, quod etiam in libris de 22verbo ostendimus. Unde et participia inveniuntur, ‘curritur, 18, 1cursus’; hinc ‘decurso spatio’ Terentius in adelphis. 54118, 1Sunt alia, 18, 2ut diximus, quae adiunguntur genetivo et accusativo, ut ‘pudet 18, 3me illius rei, taedet, piget, miseret, paenitet’. Infinitis quoque 18, 4tamen haec eadem coniuncta accusativum solum admittunt, ut 18, 5‘pudet me discere’. Terentius tamen novo more in adelphis 6secundum Graecos dixit: ‘quem neque pudet / quicquam’; 7idem in eodem: ‘ei mihi, / non te haec pude‹n›t? 28Hoc etiam sciendum, quod tria quidem habent praeteritum 9supra dictorum quinque impersonalium, ‘paenituit, puduit, 10piguit’, duo vero participia more neutropassivorum, ‘miseritum’ 11et ‘pertaesum’ (cuius simplex in usu non est, quamvis 12‘taedium’ dicatur). 55113Quae vero passivam habent terminationem impersonalia 14non possunt infinitis adiungi, ut ‘statur, curritur, sedetur’, et 15intransitive intelleguntur, ut Vergilius in VII: ‘bellatur comminus 16armis’ pro ‘bellant’; idem in VI: ‘itur in antiquam silvam’, 17pro ‘eunt’. 217Nam si addidero nominativum, ‘bellatur gens’, transitio 18fit ab alia ad aliam personam et incipit esse passivum, 19quamvis Apollonius in III[I] περὶ συντάξεως ostendit in impersonalibus 1etiam posse intellegi nominativum ipsius rei verborum, 2his verbis: ‘ “μέλει Σωκράτῃ” ... , ὅπερ ἐπινοῶ καὶ αὐτὸ 3ἀναδέχεσθαι νοουμένην εὐθεῖαν τὴν κατὰ τοῦ παρυφισταμένου 4πράγματος ἐν τῷ “μέλει” ’. 5614Ex hoc possumus attendere quod 5impersonalia similiter omnia, quibus nos frequenter utimur, 6quae ipsa quoque ab huiuscemodi verbis Graecorum, id est 7‘μέλει, δεῖ, χρή’, accepimus, teste sapientissimo domino et 8doctore meo Teoctisto, quod in institutione artis grammaticae 9docet, possunt habere intellectum nomi|nativi ipsius rei 10quae in verbo intellegitur. 210Nam, cum dico ‘curritur, cursus’ 11intellego et ‘sedetur, sessio’ et ‘ambulatur, ambulatio’ et ‘evenit, 12eventus’; sic et similia. Quae res in omnibus verbis etiam 13absolutis necesse est ut intellegantur, ut ‘vivo vitam’ et ‘ambulo 14ambulationem’ et ‘sedeo sessionem’ et ‘curro cursum’. 57115Infinita vero impersonalium necesse est ut ablativum 16pronominis vel nominis vel participii ad perfectam signifcationem 17assumant, ut ‘stari a me volo’ pro ‘stare volo; curri a te 18vis’ pro ‘currere vis; sederi a se vult’ pro ‘sedere vult’. 218Nam 19passiva non egent ablativo casu, nisi sint transitiva, ut ‘legi 20volo’, ‘ἀναγινώσκεσθαι βούλομαι’: en hic passivum est intransitive 21dictum; sin dicam ‘legi a me volo’, similiter intransitive 22activam habet significationem et est infinitum impersonalis: 1nam pro ‘legere volo’ accipitur; 5811sin autem transitive proferatur, 2hoc est ut ab alia in aliam personam passio fieri significetur, 3etiam si ablativo adiungatur, passivi est infinitum, ut ‘doceri a 4me cupis; amari a te cupio’.

Critical apparatus

et] om. Zinspicere] respicere Zlac. lac. archetypi Rosellini: referuntur add. in t. D L O Q s. l. F R T W X Z in mg. I J Y; referat add. add. al. m. frg. Bern.2; actiones vel passiones referuntur Utertiae] et tertiae Z; etiam Zadiunguntur] iunguntur Z; an recte? Rosellinitaedet, piget, miseret, paenitet] om. Zadmittunt Z: assumunt χ αpudet] pudet mihi mihi del. Zidem] Item Zpude‹n›t] pudent cl. Terentio vel § 244, 1 D E J L Q R ante corr. in pudet T Y frg. Bern.2 post. corr. F O W Z; pudet ωmiseritum E F I M R T X Z frg. Bern.2 cod. C Alcuinus exc. Prisc. 2, 7, 12: misertum D J L O Q U W Y e corr. F codd. AB Alcuin.et ] hinc rurus inc. Pin VII] om. ψin VI] om. ψIII van Putschen: IIII ωposse intellegi] intellegi posse ψἐπινοῶ ut videtur χ: om. P; om. D J Q; ΜΕΛΕΙ CΟ reliqua om. I; cωΚΡΑΤΗ ω; CΟΚΡΑΤΙ Z; Σωκράτει Apollon. Synt. 3, 188 (431, 1-2 Uhlig); εΤΙ inΝΟΩ L; εΡΙCΗΟΜ O; εRICHOM post. corr. O; εTINOω α; ITINOω Z; εΥθεΙΑ(N) R T; εΥΤθΙΑΜ E; εΥεetia(m) frg. Bern.2; -A L M O W Y Z; om. F U X; KA α χ; ΠΑΡΥΦΙCΤΑΜΕΝ L; ΠΑΡΥΦΙCΤΑΝεΝΟΥ E M W Y Z; ΠΡΑΓΝΑΤωC Z; ΜεΛΙ Zsapientissimo] doctissimo ψ corr. al. m. Zdomino et doctore meo] domino meo et doctore P; domino meo corr. al. m. in domino et doctore meo Zet suppl. s. l. L: om. ψ Lintellegantur] intellegatur P U post. corr. X edd.et] om. ψet] om. ψβούλομαι] ΒΟΥΛΟΗΑΙ ψen Graecis vel sane maiusculis litteris E F e corr. I del. ut vid. J M O P Q vac. vel ras. Y frg. Bern.2 lege] legere a me volo E L P R ante corr. T; legere me volo Q

Quotation layer

Ter. Ad. 860 decurso spatio] iam decurso spatio
 decurso iam spatio Prisc. ars 8, 10, 3; 8, 13, 2; 11, 21, 1; 18, 132, 2
 Prisc. ars 8, 10, 3; 8, 13, 2; 11, 21, 1 et 18, 132, 2

Ter. Ad. 84-85Ter. Ad. 753-754 Arus. 79, 9 Prisc. ars 18, 244, 1

Verg. Aen. 6, 179 Char. 332, 4 Diom. GL I 399, 6 Verg. Aen. 7, 553 bellatur] pugnatur
 certatur Prisc. ars 17, 68, 1
 Prisc. ars 17, 68, 1 Char. 331, 24-332, 1 Diom. GL I 399, 1 Dosith. 37, 9