Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 31, 1 - 18, 35, 1

3116Illa quoque nomina quae vim habent passivam ablativo 7iunguntur: ‘lassus labore, fessus cursu, cassus lumine’ (quod 8etiam participium potest esse) – Vergilius in II Aeneidos: 9‘demisere neci, nunc cassum lumine lugent’; undecimo: ‹...›: 10‘cassa fraude parat’; 210‘orbus prole, viduus pharetra’ – Horatius 11carminum libro I: ‘puerum minaci / voce dum terret, viduus 12pharetra / risit Apollo’; Iuvenalis libro III: ‘dignus morte perit, 13cenet licet ostrea centum’; ‘vacuus cerebro, mente captus’. 313Est 14tamen invenire in his quoque quaedam auctoritate veterum 15genetivis coniuncta – Vergilius libro XII: ‘descendam magnorum 16haud umquam indignus avorum’. 32117In comparationibus quoque ablativos ponimus pro genetivis, 18ut ‘fortior Scipio Hannibale’. Licet autem et nominativum 19cum nominativo interposita ‘quam’ comparare, ut ‘fortior 20Scipio quam Hannibal’; 220et, quod saepe superius docuimus, 21flexis quoque nominativis in obliquos casus, eadem constructio 22obliquis quoque casibus servatur, ut ‘fortioris Hectore Achillis 23maxima virtus fuit’ et ‘Scipionis ‹fortioris› quam Hannibalis 24mirabilis strenuitas erat’. 318, 1Necesse est autem omnia casualia eosdem casus in eadem 18, 2structura servare, sive coniungantur, quod supra dictum est, 18, 3nominibus sive pro eis sint posita. Et pronomina quidem 18, 4loco nominum etiam per se posita inveniuntur ideoque 18, 5constructionem eorum sibi defendunt, ut ‘gloriosus ego sum 6doctrina; laudabilis est ille fortitudine’. 3316Participia vero et 7cum nomine et cum pronomine et per se posita constructionem 8tam verbi necessario sequuntur quam nominis, quia 9utrique cognata sunt: nominis, ut ‘Cicero accusans vicit; 10Ciceronis accusantis oratio valuit; Ciceroni accusanti contigit 11gloria; Ciceronem accusantem timuit Catilina; o Cicero, 12accusans Catilinam patriam servasti; Cicerone accusante 13victus est Verres’; et eas quidem constructiones ad similitudinem 14nominum habent participia; 3414verbi vero constructionem 15servant eius singula participia ex quo nascuntur; 215et vel 16absolute dicuntur, hoc est intransitive, quomodo et verba 17quae non egent obliquis casibus, ut ‘ambulo, sedeo, surgo: 18ambulans, sedens, surgens’, vel transitive, hoc est in diversas 19personas vel in se ipsas per reciprocationem, id est sui 20passionem, quam Graeci ἰδιοπάθειαν dicunt, ut ‘misereor tui’ 21vel ‘mei, miserens tui’ vel ‘mei; invideo tibi’ vel ‘mihi, 22invidens tibi’ vel ‘mihi; video te’ vel ‘me, videns te’ vel ‘me; 23potior te’ vel ‘me’ et ‘illo’ vel ‘illum’ et ‘tui’ vel ‘mei, potiens 24te’ vel ‘me’ et ‘illo’ vel ‘illum’ et ‘tui’ vel ‘mei’. 35125Et attendendum quod nominativus qui verbo adiungitur 26immobilis casibus ipse manet et vel nullum vel eum solum 27assumit alterius casualis obliquum qui verbo construitur: 28nullum quidem, quando absolute dicitur, id est intransitive, ut 29‘Terentius ambulat, Sallustius quiescit’, obliquum vero, quando 30transitive vel idiopathôs, id est sui passive, ut ‘Caesar vincit 1Pompeium; Cicero arguit Catilinam; pater indulget filio; 2dominus miseretur sui’ et ‘sui servi’.

Critical apparatus

lugent] hic tamen sine dubio nomen est O Q W; hic tamen nomen est in mg. T Y s. l. F vac. vel ras. Llac. Hertzfortioris suppl. corrector Zἰδιοπάθειαν] ΙΔΙΟΠΑΘΙΑΝ ωmiserens e coni. correctores D L O R T X e coni. scribae ipsi J Q W: miserans ω Alcuin. exc. Prisc. 1, 97, 8; miserearis corr. Ytui] hic. des. f. 1v frg. Bern.2idiopathôs] idiopathos ω; ιδιοπαθῶς edd.

Quotation layer

Verg. Aen. 2, 85 Prisc. ars 9, 49, 5; 9, 56, 5 et 11, 18, 2 Arus. 61, 16 Verg. Aen. 11, 104Lucan. 5, 130 Prisc. ars 11, 27, 3

Hor. carm. 1, 10, 10-12Iuv. 8, 85

Verg. Aen. 12, 649 Arus. 49, 6-7 Serv. Aen. 12, 649