Ps. Aug. reg. 10, 1 - 10, 4
101Omnes partes orationis decursae a nobis sunt, quae ad
compendium sufficient aut occupati aut neglegentis. Sane quod
omisimus in tractatu nominis reddimus.
210, 5Scire enim debemus nomina numerorum a ‘quattuor’
usque ad ‘centum’ aptota esse generis omnis, ut ‘quattuor viri,
feminae quattuor, quattuor mancipia’. Sic per omnes casus
‘quattuor’ dicimus, ut puta ‘virorum quattuor, mulierum quattuor,
mancipiorum quattuor’; sic dat. ‘viris quattuor, feminis
10quattuor, mancipiis quattuor’; sic acc. ‘viros quattuor, feminas
quattuor, mancipia quattuor’; sic voc. ‘o viri quattuor, o feminae
quattuor, o mancipia quattuor’; sic abl. ‘a viris quattuor, a feminis
quattuor, a mancipiis quattuor’. Sed ideo dixi a ‘quattuor’
aptota esse usque ad ‘centum’, quia ‘duo’ declinantur ‘duorum,
15duobus, duos vel duo, o duo, a duobus’. Sic ‘tres’ declinantur et
currunt per casus: ‘hi et hae tres, horum et harum trium, his
tribus, hos et has tres, o tres, ab his tribus’, a genere neutro ‘haec
tria, horum trium, his tribus, haec tria, o tria, ab his tribus’.
3Ex hac ergo forma intellegimus quo modo declinemus
20‘hic duumvir’, quasi duorum hominum unus vir; sic ‘triumvir’,
trium hominum unus vir. Ergo hic admisit genitivum. Iam a
‘quattuor’, ubi indeclinabile est, ‘quattuorvir’ dicimus vel ‘quinquevir’
vel ‘sexvir’, unde Lucanus
‘septemvirque epulis festus’
pro genitivo posuit ‘septem’.
4A ‘ducentis’ usque ad ‘nongentos’ declinantur nomina numerorum,
ut ‘hi ducenti’ et ‘hae ducentae’, neutro ‘ducenta’.
5‘Mille’ indeclinabile est.