Ps. Palaem. reg. 2, 7 (p. 43, 20-21 + p. 45, 1-7) - 3, 2 (p. 49, 1-4)
7, 20-21 + p. 457 (p. 43, 20Quaestio est alia pronominis, quae ita obscura est ut
vix a paucis solvatur: quare, cum dicamus ‘illudʼ vel ‘istudʼ in
genere neutro, ut puta ‘illudʼ vel ‘istud templumʼ, ‘ipsudʼ non
dicamus, sed ‘ipsumʼ. Sed quae in ‘eʼ exierunt in masculinis
ipsa sunt quae genus neutrum sic fecerunt ‘illudʼ, ‘istudʼ.
‘Ipsumʼ vero ideo, non ‘ipsudʼ, quia apud antiquos magis in
2, 5‘usʼ mittebant nominativum generis masculini, ut dicerent
‘ipsusʼ; hoc habemus et in Terentio: ‘ipsus Pamphilusʼ dixit,
non ‘ipse Pamphilusʼ.
8, 7-13)Et quomodo in regula nominum
omnia quae in masculino genere ‘usʼ habent in nominativo
singulari in feminino ‘aʼ habent, in neutro ‘umʼ, ut ‘iustus iusta
10iustumʼ, ‘doctus docta doctumʼ, ‘pius pia piumʼ, sic ex nominum
regula emanavit analogia et ad hoc pronomen, ut, quia
‘ipsusʼ dicebant antiqui, fiat in feminino ‘ipsaʼ, in neutro
‘ipsumʼ, quomodo dicimus de nomine ‘iustus iusta iustumʼ.
9, 14-15)Pronomen quod dicitur ‘idemʼ et masculino servit et
15neutro: nam et ‘idem homoʼ dicimus et ‘idem tempusʼ.
10, 16-23 + p. 47‘Is’ pronomen sic declinabis: ‘is homo eius ei eum is
ab eo’, et pluraliter ‘ii eorum eis eos ii ab eis’; feminino ‘ea
eius ei eam ea ab eaʼ, et pluraliter ‘eae earum eis eas eae ab
eisʼ; neutro ‘id eius ei id o id ab eoʼ, et pluraliter ‘ea eorum
20eis ea o ea ab eisʼ. Ideo volui hoc pronomen declinare quia
facit aliquibus dubietatem, praecipue in accusativo casu. Unde,
si tibi fuerit mentio neutralis nominis in accusativo singulari,
sic dices, ut puta, ‘per id templum transeamusʼ, ‘per id
pelagus navigemusʼ, ‘per id iter gradiamurʼ.
11, 1-7)Cui ad ornamentum
adiecta est ‘emʼ syllaba et fecit ‘idemʼ, non quia
aliud significat ‘idʼ et aliud ‘idemʼ, sed ‘idem’ ornatius dicimus;
quomodo ʻquidam cuiusdamʼ syllaba ‘damʼ ad ornamentum
5accessit, non quia aliud significat ‘quiʼ et aliud ‘quidamʼ,
sic et ‘idemʼ, sic ‘eademʼ acceperunt ‘demʼ syllabam,
non ut aliud significarent, sed ut euphona essent.
12, 7-10)Etenim
studium fuit omnibus eruditis musicare Latinitatem et
id addere quod in aures dulcius laberetur, id demere quod
10rancidius offendisset auditum.
13, 11-13)Dicta sunt de pronomine illa quae paulo obscura videntur.
Cetera enim a diligentibus artigraphis plene declinata
sunt, quae facile reperias.
14)DE VERBO
1, 15-19)15Verborum ratio ita lata est ut nominis, ita musicata est
ut in ‹pro›nominibus demonstravi. Namque plurima in
verbis quae rancidule audiebantur polita sunt et per anomaliam
mollius sonuerunt quam per rectam regulam, quod
postea dicam.
2, 1-4)Verba tribus modis accipimus: dicimus verba pro fallacia,
ut puta ‘dedit mihi verba’; dicimus pro sermonibus quibusque,
ut puta ‘fecit verba Cicero’; dicimus verba et haec
quae per modos et tempora et personas declinamus.
Critical apparatus
vel] om. μin genere neutro, ut puta ‘illudʼ vel ‘istud] om. O‘ipsus Pamphilusʼ] vd. Rosellini 2001, comm. ad loc. et quomodo in regula nominum μ: quod in regula nomina Ohabent μ: habet Oin nominativo O: nominativo μemanavit μ: emendavit Oad hoc pronomen O: ab hoc pronomine μdicimus μ: ut diximus Oet] om. μdicimus O: dicitur μis] del. μeis] vel iis μii] del. μeis] vel iis μea] del. μeis] vel iis μeae] del. μeis] iis vel μo id] del. μeis] vel iis μo ea] del. μeis] iis vel μdeclinare O: declinatum esse μfuerit mentio O: mentio fuerit μneutralis nominis O: nominis neutralis μdices ut puta μ: dicis Oornamentum O: ornatum μem O: et em μfecit O: facit μsed ‘idem’] inc. f. 5r Asyllaba dam O: dam syllaba syllabam pro syllaba A μsic et idem O: sic eisdem A μeuphona O: eufonia A μ; id est suavia Omusicare A μ: musscicarem Oreperias] explicit ODE VERBO] INCIPIT DE VERBO O; De verbo A; om. μmusicata A μ: quoque A μ; inusitata Oin pronominibus De Nonno: in nominibus A μ; om. Oet ... sonuerunt O: ut ... sonarent A πquam per rectam regulam A μ: quae aut perfecta regulam Oquod O: quam A μdicam O: dicemus A μquibusque] om. O
Linguistic layer
illede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
illede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
illede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: masculinum
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: masculine
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: plural
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: plural
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: plural
is, 1
templumde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1
pelagusde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1
iterde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
quidamde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
illede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
illede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
istede pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
de nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
doceode nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
piusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
ipsede pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: masculinum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: femininum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
iustusde nomine: casus: nominativus/rectus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: masculinum
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: masculine
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
idemde pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: masculinum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: masculine
morphology: number: plural
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: femininum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: feminine
morphology: number: plural
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1de pronomine: casus: nominativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: pluralis
language: Latin
morphology: case: nominative
morphology: gender: neuter
morphology: number: plural
is, 1
templumde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1
pelagusde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
is, 1
iterde nomine: casus: accusativus/causativus
de nomine: genera: neutrum
de nomine: singularis
de pronomine: casus: accusativus
de pronomine: genera: neutrum
de pronomine: numeri: singularis
language: Latin
morphology: case: accusative
morphology: gender: neuter
morphology: number: singular
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
de pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
quidamde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
idemde pronomine: figura: composita
language: Latin
morphology: composition: synthetic compounds
syntax: part of speech: pronoun
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
verbumlanguage: Latin
semantics: definition
Quotation layer
cf. Ps. Aug. reg. V 507, 36-38 cf. Ps. Aug. reg. V 507, 38-40Ter. ???
Ps. Aug. reg. V 507, 40-44
cf. Ps. Aug. reg. 2, 23-24 (p. 67, 17-28)
cf. Ps. Aug. reg. 3, 1 (p. 69, 2-11)