Latin Grammarians Collection
ERC

Ter. Mavr.

Ter. Mavr. 2419-2428 - 2551-2568

Sed et trimetrus, ut quadratus, hic potest 2420acephalos esse, prima quando demitur, fierique primus pes et istic creticus. Nam sicut ille redditur trochaicus, sic versus ante qui videtur integer: ‘adest celer phaselus ille quem vides’; 2425cum demo primam, quod relinquo tale fit: ‘est celer phaselus ille quem vides’. Acephalus ergo, sed trimetrus, factus est. Archilochus idem est usus et tali metro. Vicissim et ille qui quadratus claudicat 2430et in trimetro claudicare sic potest: ‘phaselus ille quem vides Sabinus est’, | ‘phaselus ille quem vides Sabinus’. Similem locavit Flaccus uno in carmine, sed quia videtur alius ante praeditus, 2435ut versus hic epodus illius foret ratione quem iam competenti distuli, simul hos loquemur, quando devinctis metris et hinc et inde veniet aptior locus. Nec non dimetrus ex trimetro redditur, 2440quacumque partem tertiam si detrahas, stabitque versus octo tantum syllabis, nisi quando sumet dactylum aut contrarium, locove iambi qui probatur tribrachys; talisque versus hic erit: 2445‘phaselus ille quem vides’. Plerumque nec carmen modo, sed et volumen explicat, ut pridem Avitus Alfius libros poeta plusculos, 2450usus dimetro perpeti, conscribit ‘Excellentium’. Tales trimetris subdidit Flaccus suis, ut carmina ostendunt decem: ‘ibis liburnis inter alta navium, 2455amice, propugnacula’. Archilochus isto saevit iratus metro contra Lycambam et filias. Et hic dimetrus non minus ut ille acephalus esse vel claudus potest: 2460‘adest celer phaselus est’ cum prima dempta est, redditur ‘est celer phaselus est’; at cum suprema, claudicat: ‘adest celer phaselus’. 2465Flaccus priorem sic dedit | esset ut versus prior: ‘est celer phaselus est’, post hunc veniret talis hic epodus: ‘phaselus ille quem vides Sabinus’. 2470†Sunt tales hoc uno in carmine, ad usque finem permanent compares epodi:† ‘non ebur neque aureum mea renidet in domo lacunar’. ‘Non ebur’ pes creticus, 2475longa nam fit tertia consonante ex altera. ‘Neque aureum’ prima ex trimetro portio est ‘mea renidet in domo’ dimetrus est, quod ut ‘Sabinus’ claudicat ‘lacunar’. 2480Pedem hinc iambum duplicem ‘mea reni’ si dempseris, relinquitur ‘det in domo lacunar’, ‘adest celer phaselus’. Et condere inde carmen 2485multi solent poetae. Horatium videmus versus tenoris huius nusquam locasse iuges; at Arbiter disertus 2490libris suis frequentat. Agnoscere haec potestis cantare quae solemus: ‘Memphitides puellae sacris deum paratae, 2495tinctus colore noctis manu puer loquaci’. Aptum videtur esse nunc hoc loco monere quae sit figura versus 2500quem credidit vetustas, tamquam Italis repertum, | saturnium vocandum. Sed est origo Graeca, illique metron istud 2505certo modo dederunt; nostrique mox poetae rudem sonum secuti, ut quemque res ferebat, sic disparis figurae 2510versus vagos locabant. Post rectius probatum est ut tale colon esset iunctum tribus trochaeis, ut si vocet Camenas quis novem sorores. 2515Et Naevio poetae sic ferunt Metellos, cum saepe laederentur, esse comminatos: ‘dabunt malum Metelli Naevio poetae’. ‘Dabunt malum Metelli’ clauda pars dimetri: ‘dabunt malum Metelli’ 2520‘adest celer phaselus’, ‘Memphitides puellae’, ‘tinctus colore noctis’. Post ‘Naevio poetae’ tres vides trochaeos, nam nil obest trochaeo longa quod suprema est. 2525Et choriambus unus praeditus antibaccho claudicat, ut priores, videro si novelli versus erit poetae, 2530lex tamen una metri est: ‘tinctus colore noctis’, ‘dabunt malum Metelli’, ‘Inachiae puellae seu bovis ille custos’. 2535Colon et hoc in usu carminis est Horati. Tu genus hoc memento | reddere, cum reposcam. Nunc, quia quae potui videor tractasse seorsa 2540heroico profecta quaeque iambico, cetera quae mixtis variantur partibus horum, ut quibo, metro nitar hinc attingere. Sed quoniam ex uno possunt adiuncta referri, amplectar ultro quod datur compendium. 2545Quem nos hendecasyllabum solemus, tamquam de numero, vocare versum, tradunt sapphicon esse nuncupandum: namque et iugiter usa saepe Sappho dispersosque dedit subinde plures 2550inter carmina disparis figurae. Sed primi pedis ante lex tenenda est: spondeon siquidem videmus istic tamquam legitimum solere poni, post hunc dactylon atque tres trochaeos, 2555cui nomen quoque phallico dederunt. Verum mobilis hic locus frequenter non solum recipit pedem, ut loquebar, spondeum, sed et aptus est trochaeo, nec peccat pede natus ex iambo. 2560Exemplis tribus hoc statim probabis, docti carmine quae legis Catulli: ‘cui dono lepidum novum libellum, arido modo pumice expolitum?’ ‘Meas esse aliquid putare nugas’. 2565Quos dixi modo iam pedes videmus diversos capiti trium locatos: spondeon ‘cui do‑’, trochaeon ‘ari‑’, ‘meas’, quis neget hunc iambon esse?