Sacerd.

1771‘Ias’ terminata nomina Graeca sunt, ‘‑dis’ faciunt genetivo 2declinationis tertiae, ‘Thyias Thyiadis’. ‘Ies, iis’: hi{i}s iunctis nullum 3nomen repperi terminatum. ‘Ios’ terminatum nomen unum 4productum inveni, sed numero plurali, ‘Veios’, †producta civitatis†, 5sicut etiam ‘Tharrhos’. ‘Ius’ unum monosyllabum nomen 6inveni, quod ‘‑u‑’ ante ‘‑ris’ habebit, ‘ius iuris’; disyllaba comparativa et 7ipsa ‘‑ris’ faciunt genetivo, sed ante eam ‘‑o‑’ productam habent, 8‘maius maioris, peius peioris’. 789‘Kas, kes, kis, kos, kus’: his syllabis nullum nomen repperi 10terminatum ratione ‘‑k’ litterae, quam supra docui, quod ‘‑k‑’ numquam 11nisi ‘‑a‑’ solam post se habet, nulla altera secum iuncta littera. 7912‘Las’: si vocalem ante se habuerint hac syllaba terminata 13nomina vel aliam consonantem praeter ‘‑l‑’ litteram, primae erunt 14declinationis, ‘Hylas Hylae, Asilas Asilae, Amyclas Amyclae’; si ‘‑l‑’ 15habuerint, tertiae erunt declinationis, nam aut ‘‑dis’ aut ‘‑tis’ facient, 16ut ‘Pallas Palladis, Pallas Pallantis’ (differentia ab accentu venit). 17Excipitur unum, quod quamvis ‘‑l‑’ habeat ante ‘‑las’ in nominativo 2, 1tamen primae est declinationis, ‘hic Achillas [huius Achillae’, 2, 2nomen lectum in Luca]no et si qua talia. ‘Les’ finita [................ 2, 3‘‑tis’ faciunt] genetivo, ‘miles militis’, [‘‑e‑’ in ‘‑i‑’, mu|tata; excipitur 2, 4unum, quod in genet]ịṿo ‘‑e‑’ producit{ur}, ‘locuples [locupletis’. 2, 5Producta Latina ‘‑lis’ faciunt, ‘Hercules Achill]es, Herculis Achillis’; 6[unum legi ‘‑les’ terminatum generis neutri sine a]liqua ratione 7de[clinationis, ‘Cales,’ no]men ọ[ppidi. Graeca ‘‑les’ fi]nita omnia 8[producuntur et aut] ‘‑lis’ faciunt gen[etivo aut ‘‑tis’, ut ‘Thal]es 9Thalis’ [vel ‘Thaletis’, ‘Eteocles Eteocl]is’. ‘Lis’ terminata o[mnia 10tertiae sun]t declina[tionis .......... ‘hi]c facilis huius facilis, h[ic 11mollis huius m]ollis’; [excipitur ‘‑tis’ genetivo f]aciens, ‘lis litis’. 12Graeca u[................] ‘‑dis’, [ut ‘Damalis huius Damalis’ vel ‘D]amalidis’, 13nomen meret[ricis Horatianae. Hoc tamen scire debemus,] 14quod omnia nomina La[tina ‘‑lis’ terminata communia sunt gener]um 15duorum, ut ‘hic’ et ‘ha[ec facilis, difficilis, mollis’ – excipitur 16unum, ‘‑lis’ –,] ‘hic’ et ‘haec gracilis’ ‘hic’ et [‘haec imbecillis’. Sed Terentius 17nove ‘ut gracilae] sient’, a nominativo sin[gulari ‘haec gracila’: 18nam si a nominativ]ọ ‘‑lis’ terminato posuisset [nominativum 1pluralem, ‘‑les’ terminabat, ‘gracil]es’. Tale est illud Sallust[ianum 2‘imbecilla aetas’, non ‘imbecillis’. Hoc] tamen scire debemus, 3q[uod omnia ‘‑lis’ terminata Latina communia sunt] generum 4duum, ‘‑e‑’ corr[epto neutrum facientia, excepto ‘lis litis’. ‘Los’ producta] 5unum nomen repp[eri terminatum, et correpta unum 6ap]ud Lucanum lectum, [‘haec Mallos huius Malli’ secundae 7declina]tionis, nomen civitatis; n[am producta ‘colos coloris’: 8Sallustius ‘igitu]r colos exsanguis’. ‘Lus’ [............................... secunda]e 9sunt declinationis,| [‘‑Li’ facient genetivo, ‘malus mali, 10populus popu]li, Romulus Romuli’, ẹx̣[ceptis neutris, quae, sicut 11frequentissi]me docui, ‘‑ris’ faciun[t genetivo, ‘vellus velleris’, ratione 12neutror]um ‘‑us’ terminatoru[m, et uno feminino ‘‑ris’ faciente 13genetivo ‘‑u‑’ et in] nominativo et in gen[etivo producta. Nam ‘‑u‑’ 14in genetivo a]nte novissimam s[yllabam habentem .................... cons]ọnantem 15co[ntinentia producuntur, ut ‘tellus telluris, virtus 1v]irtutis, [senectus senectutis, ........... iuventus iu]ṿẹṇ[tutis; anus 2anuis, sus suis’ ideo corripiuntur quoniam] n[ovi]ssima syllaba 3sine cons[onante est. Haec colus secundae est declinationis,] ‘‑li’ 4faciet genetivo, ‘huius coli’: n[am Vergilius ‘cui tolerare colo 5vitam’, qui dativus] a genetivo ‘‑i’ terminato [venit; et quartae 6declinationis, ‘‑us’ terminans ge]netivo, sicut Statius Tḥ[ebaidos 7libro III ‘nigraeque sororum / iuravere colus’,] qui nominativus 8[pluralis ........................................] similibus. 809‘Mas’: h[ac syllaba terminatum Latinum unum ...............] 10monosyllab[um repperi terti]ae declinati[onis ‘‑ris’ faciens genetivo, 11‘mas] maris’; [Vergilius accusativum] pluralem ‘solve mares’. 12Grae[ca indifferenter declinabun]tur ẹ[t primae declina]tionis ‘‑ae’ 13diphthongon f[acientia genetivo et tertiae ‘‑tis’, ‘Gyas Gyae’ vel 14‘Gya]ṇtis’, ‘Athamas Athamae’ ve[l ‘Athamantis’, ‘Mimas Mimae’ vel 15‘Mimantis’; in n]ominativo | sine ‘‑n‑’ litterạ, [in ceteris casibus cum 16ea, sicut ‘Pallas Pallan]tis’. Nam mimas in ‘‑mạ[s’ acutum dis facit 17genetivo, ‘mimas mimadi]s’, sed melius pereunte ‘‑s’ l[ittera de nominativo 18fit nomen Latinum p]ṛimae declinationis, ‘ha[ec mima 1huius mimae’ ..................]. ‘Ṃes’: hac syllaba correpta f̣[aciunt genetivo 2‘‑tis’ ........ ‘limes tram]es, limitis tramitis’, pr[oducta semper ‘‑mis’, 3‘fames famis’. Graeca sem]per p[ro]ducuntur; nam ạ[ut ‘‑mis’ faciunt 4genetivo aut ‘‑tis’, ‘hic Chremes huius Chremi]ṣ’ ‹et› ‘Chremetis’. 5‘Mis’: omnia n[omina hac syllaba terminata communia quidem 6d]uum generum ‘‑mis’ fac[iunt genetivo, ‘unanimis exanimis, huius 7una]nimis exanimis’; dicimụ[s et ‘hic exanimus’ et ‘unanimus’; unius 8ergo generis n]omịṇa ‘‑mis’ syllaba ter[minata ‘‑ris’ faciunt genetivo, 9‘hic vomis huius vo]meris, hic cucumis huius c[ucumeris’. Martialis 10cum genere ‘cucumerem rectu]m’. Ergo omnia ‘‑mis’ syllab[a 11terminata tertiae sunt declinationis. ‘Mos’:] ḥạc syllaba producta 12te[rminatum unum monosyllabum Latinum te]ṛṭịạẹ declinationis 13leg[i ‘‑ris’ faciens genetivo, ‘hic mos huius moris’; corre]p̣ṭ[a n]u[lla] 14hac syllaba fi[nita legi. ‘Mus’: hac syllaba fi]ni[ta] noṃi[n]ạ paene 1om[nia secundae sunt declinationis ‘‑mi’ faci]entịạ ge[n]etivo, ‘limus 2li[mi, almus almi’; neutra vero tertiae sunt ‘‑r]is’ facientia genetivo, 3‘neṃ[us nemoris’. Unum masculini generis legi tertiae] declinationis, 4‘hi[c] ṃus hu[ius muris’, et unum secundae declinationis et 5quar]ṭae ‘‑us’ fa|ciens genet[ivum ...................................., gen]ẹtivo, 6‘ḥaec d[omus huius domus’ et ‘huius domi’. Terentius ‘domi focique 7fac vicis]ṣịṃ ‹m›emi[neris’. Memini illius rei: ‘nec meminisse 8viae media Palinurus in unda’.] 819‘Nas’ syllaba terminata Latina indifferenter declinabuntur, 10aut primae declinationis ‘‑nae’ genetivo, ‘Maecenas Maecenae’, aut 11tertiae ‘‑tis’, ‘Maecenatis’, ‘Asprenas Asprenae Asprenatis’. Graeca 12tertiae sunt declinationis acuta novissima syllaba contra rationem 13Latinitatis, sed ‘‑dis’ facientia genetivo, ‘Maenas Maenadis’, nomen 14Bacchae: sic Persius et Horatius. ‘Nes’ correpta syllaba nomen 15terminatum non legi; producta vero, si Latina fuerint, indifferenter 16primae vel tertiae declinationis ratione flectentur, ‘Nolanes 17Nolanae’ vel ‘Nolanis’. Graeca vero tunc primae erunt declinationis 1apud nos, si apud Graecos ‘‑ου’ fecerint ‹genetivo, tunc tertiae, si 2apud Graecos ‘‑ουσ’ fecerint›: ‘Ὀστάνης Ὀστάνου hic Hostanes 3huius Hostanae, Δημοσθένης ‹Δημοσθένους› hic ‹Demosthenes› 4huius Demosthenis’. ‘Nis’: hac syllaba finita nomina tertiae sunt 5declinationis similem genetivum nominativo facientia, ut ‘canis 6inanis’, excepto uno, quod ‘‑ris’ facit genetivo, ‘cinis cineris’. Sed haec 7Latina sunt: nam Graeca ‘‑nis’ terminata aut ‘‑nis’ faciunt genetivo 8aut ‘‑dis’, ‘Philenis huius Philenis’ vel ‘Philenidis’, ‘Dardanis huius 9Dardanidis’ vel ‘Dardanis’. ‘Nos’ terminata nomina tertiae sunt 10declinationis ‘‑is’ pura facientia genetivo, ‘‑o‑’ correpta, ‘Minos Minois’. 11‘Nus’: hac syllaba omnia nomina terminata secundae sunt 12declinationis, ‘‑ni’ faciunt genetivo, ‘Linus Lini, canus cani, sanus 13sani, Ianus Iani, annus anni’, exceptis duobus tertiae declinationis, 14‹uno ‘‑ris’ faciente genetivo›, ‘Venus Veneris’, altero ‘‑is’ nova ratione, 15‘anus anuis’: Terentius ‘huius anuis causa, opinor, quae erat 16mortua’; et duobus quartae declinationis, ‘haec manus huius 17manus, hic sinus huius sinus’. Nam neutra nomina ‘‑nus’ terminata 18omnia ‘‑ris’ faciunt genetivo secundum rationem, ‹quam frequentissime 1ante monstravi›. Hoc tamen scire debemus, quod omnis 2nominativus ‘‑us’ terminatus corripitur, excepto qui in genetivo 3‘‹‑u‑›’ habe{n}t ante novissimam syllabam ‹habentem› dumtaxat 4consonantem. Nam ‘anus’ et ‘sus’ ‘anuis’ et ‘suis’, | quamvis habe‹a›nt 5in genetivo ‘‑u‑’ ante novissimam syllabam, ‹tamen corripiuntur, 6quoniam ipsa novissima syllaba› non habe{n}t aliquam consonantem. 7‹...› ante se habens in ‘‑us’ secundae declinationis ‘‑ni’ 8terminabit genetivo iuncta consonanti, quae convenit. 829‘Gnas’ tertiae sunt declinationis, ‘praegnas praegnatis’. 10‘Gnes’ tertiae sunt declinationis, ‘magnes magnetis’, ‘‑e‑’ ubique 11producta. ‘Gnis’ tertiae sunt declinationis et similem faciunt 12genetivum nominativo, ‘hic ignis huius ignis’. ‘Gnos’: hac syllaba 13nullum nomen repperi terminatum. ‘Gnus’: omnia nomina hac 14syllaba terminata secundae sunt declinationis, ‘agnus agni, magnus 15magni’, et si qua talia. 8316‘Pas’ terminata nomina Graeca sunt tertiae declinationis, 17‘lampas lampadis’. ‘Pes’ producta nomina Latina ‹vel Graeca› 18tertiae sunt declinationis, ‘‑pis’ faciunt genetivo, ‘rupes rupis, vulpes 19vulpis, puppes puppis’, excepto uno monosyllabo, ‹quod› ‘‑dis’ 20facit genetivo, ‘pes pedis’. Ex eo figurata corripiuntur et ‘‑dis’ faciunt 21genetivo, ‘alipes alipedis, sonipes sonipedis’. Unum excipitur ‹ab 22eo tractum›, quod in nominativo producitur, in genetivo ‘‑pis’ 23facit, ‘haec ‘apes huius apis’: nam ‘apes’ quasi ‘ἄπους’, quod sine pedibus 1nascatur, sicut Vergilius de his ‘trunca pedum’. Nam ‘‹apes›’, 2si ‘‑pes’ corripueris, erit barbarismus (Graece significat hominem 3sine filiis). ‘Pes’ correpta Latina non tracta a pede ‘‑tis’ faciunt 4genetivo, ‘praepes praepetis, hospes hospitis’. ‘Pis’ nomina Latina 5sunt ‹tertiae declinationis› et ‘‑dis’ faciunt genetivo, ‘lapis lapidis’, 6Graeca aut ‘‑dis’ aut ‘‑pis’, ‘iaspis iaspidis, Serapis Serapidis’ vel ‘huius 7Serapis’. ‘Pos’ nomina terminata producuntur et sunt declinationis 8tertiae. Si sint tamen generis communis, ‘‑tis’ faciunt ‹genetivo›, 9ut ‘hic’ et ‘haec nepos huius nepotis’; unius vero generis ‘‹‑pos›’ 10terminata ‘‑ris’, ut ‘lepos leporis’. Nam quod ‘Arpos’ legimus, numero 11semper plurali declina{n}tur. Correpta ‘‑pos’ si inventa fuerint 12terminata, Latina non sunt et sunt declinationis II, ‘‑pi’ faciunt 13genetivo. ‘Pus’ Latina secundae sunt declinationis, ‘‑pi’ faciunt 14genetivo, ‘lupus lupi, campus campi, lippus lippi’, exceptis duobus, 15uno monosyllabo indeclinabili, ‘hoc pus’, et uno tertiae ‘‑ris’ faciente 16genetivo, ‘lepus leporis’ ‘‑o‑’ correpta: nam producta significat elegantiam. 17Graeca tertiae sunt declinationis ‘‑dis’ facientia genetivo, 18‘Oedipus Oedipodis, Melampus Melampodis’; quamvis ‘hic Oedipodes’ 19lectum sit. ‘Pys’: hac syllaba finita nomina Graeca sunt. Nam 1‘y’ litteram Latina nomina neque habent neque recipiunt. Sunt 2ergo tertiae declinationis Graeca ‘‑is’ pura terminantia genetivo, ‘hic 3Capys huius Capyis’. ‘‑Pans’ terminata tertiae sunt declinationis, 4‘‑tis’ | faciunt genetivo, ‘hic stipans huius stipantis’. Hoc tamen scire 5debemus, quod omnia nomina ‘‑n‑’ et ‘‑s’ terminata ‘‑tis’ faciunt genetivo 6exceptis duobus, quae et ‘‑tis’ faciunt et ‘‑dis’, ‘frons frondis’ et 7‘frontis’, ‘lens lentis’ et ‘lendis’. Quidam putant ‘haec lentis’ debere dici 8et ‘haec lendis’, sed errant. 849‘Quas’: hac syllaba nulla nomina repperi terminata. ‘Ques’ 10finita nomina correpta sunt et tertiae declinationis, ‘‑tis’ faciunt 11genetivo, ‘eques equitis’ – nam ‘quies’ et ‘inquies’ ‘‑es’ terminantur, 12non ‘qu{i}es’. Nam cum de his ante tractarim, tamen omnia tertiae 13sunt declinationis. ‘Quis’: hac syllaba tantum pronomina 14reguntur, nomina nulla terminantur. ‘Quos, quus’: his syllabis 15finita nomina secundae sunt declinationis, ‹‘‑qui’ faciunt genetivo›, 16‘equus equi’. 851‘Ras’: hac syllaba finita primae sunt declinationis, ‹‘‑rae’ 2faciunt genetivo›, ‘hic Hieras huius Hierae’: Cicero in Caesarianis 3sic ‘Hieras’ inquit ‘Blaesamius et Antiochus’. ‘Res’ terminata 4nomina correpta sunt ‹tertiae declinationis› et ‘‑tis’ faciunt genetivo, 5‘teres teretis’, producta ‘‑ris’, ‘Antores Antoris, Seres Seris’, 6Lucanus ‘sub iuga iam Seres’, ‘verres verris’; exceptis duobus, uno 7monosyllabo quintae declinationis, ‘res rei’, et uno disyllabo, quod 8in genetivo crescit una syllaba, ‘Ceres Cereris’. ‘Ris’ tertiae sunt 9declinationis, ‘‑ris’ vel ‘‑dis’ faciunt genetivo, ‘haec Iris huius Iris’ vel 10‘Iridis’, ‘hic Paris huius Paris’ vel ‘Paridis’, ut ‘Parim creat’ et ‘iudicium 11Paridis’. Unum ‘‑ris’ facit solum, ‘hic Liris huius Liris’. ‘Ros’ 12finita omnia producuntur et ‹sunt tertiae declinationis›, ‘‑ris’ 13faciunt genetivo, ‘ros roris’. Graeca secundum rationem suam 14declinabuntur: si apud illos ‘‑ος’, apud nos ‘‑is’, ‘ἥρως ἥρωος, herois’; si 15apud illos ‘‑τος’, apud nos ‘‑tis’, Ἔρως Ἔρωτος, Erotis’. Tharros 16nomen est ‹numeri› semper pluralis. ‘Rus’ terminata nomina, si 1aliud ex se ‹genus› fecerint, secundae erunt declinationis, ‘‑ri’ 2facient genetivo, ‘carus cari, austerus austeri, mirus miri’. Hac 3ratione, id est secunda‹e› declinationis, etiam Graeca nomina 4declinantur, quamvis non faciant aliud genus, ‘Tartarus Tartari, 5Gargarus Gargari’. Quae vero Latina fuerint et aliud genus ex se 6non faciunt, ea quartae sunt declinationis, ‘hic currus huius currus, 7haec nurus huius nurus’. Excipiuntur quattuor, unum ‘‑ri’ faciens 8genetivo, quamvis aliud ex se genus non | faci‹a›t, ‘hic murus 9huius muri’; alterum indifferenter declinatum et secundae declinationis 10‘‑ri’ faciens ‹genetivo› et quartae ‘‑rus’, ‘haec laurus huius 11lauri’ vel ‘laurus’; altera duo monosyllaba tertiae declinationis, ‘haec 12grus gruis, ‹hoc› rus ruris’. Hoc tamen teneamus omnia monosyllaba 13tertiae esse declinationis, exceptis duobus quintae declinationis, 14‘spes, res’. 8615‘‑Sas’: hac syllaba nulla nomina repperi terminata. ‘‑Ses’: hac 16syllaba nomina finita Graeca sunt: indifferenter quoque declinantur, 17et primae sunt declinationis ‘‑sae’ ‹facientia genetivo› et 18tertiae ‘‑sis’, ut ‘Cambyses Cambysae’ vel ‘Cambysis’, ‘Perses Persae’ vel 19‘Persis’. Nam quod Sallustius ‹ait› ‘ad bellum Persi Macedonicum’, 20non declinationem mutavit, sed antiqua usus est consuetudine, 21dativum posuit pro genetivo, ut Cicero ‘filiumque Verri’ 1pro ‘Verris’, et Vergilius ‘inmitis Achilli’ pro ‘Achillis’. ‘‑Sis’ omnia 2nomina tertiae sunt declinationis, ‘‑is’ faciunt genetivo, ‹Latina 3quidem ‘‑sis’›, ‘hic ensis huius ensis’; peregrina ‘‹‑s›is’ vel ‘‑dis’, ‘Isis 4Isidis’ vel ‘Isis’, ‘basis huius basis’ vel ‘basidis’, ‘haec cassis 5huius cassis’ vel ‘cassidis’, quamvis Vergilius ‘haec cassida’ declinaverit. ‘‑Sos’: hac 6syllaba pura nullum nomen Latinum repperi terminatum, unum 7Graecum legi in Sallustio secundae declinationis, ‘haec Amisos 8huius Amisi’. Cetera ‹*› ‘insons insontis’: sic Horatius. ‘Sons’ vero 9non legi. Sallustius numero plurali utrumque, ‘insontis sicut 10sontis’. De ‘‑n‑’ et ‘‑s’ terminatis docui frequentissime. ‘‑Sus’: nomina 11hac syllaba terminata propria {sunt} vel aliud genus ex se facientia 12secundae sunt declinationis: ‹‘‑si’ faciunt genetivo›, ‘Nisus Nisi’, 13proprium et participium. Appellativa vero, si non faciunt aliud ex 14se genus, quartae erunt declinationis, ‘‑sus’ facient genetivo, ‘hic 15occasus huius occasus’. Nam ‘plausus’, si sit participium, ‘huius 16plausi’, si nomen appellativum non faciens aliud ex se genus, ‘huius 17plausus’; sicut ‘nisus’: participium ‘nisi’, appellativum unius generis 18‘nisus’. Excipitur unum monosyllabum ‘‑is’ faciens | genetivo, ‘sus 19suis’, ratione monosyllaborum, de qua frequentissime tractavi.