Latin Grammarians Collection
ERC

Scaur. orth.

Scaur. orth. 3, 3 - 4, 5

339[at] Originatione ut cum dicimus ‘inchoare’ cum aspiratione 10scribendum quoniam a ‘chao’ dictum, quod fuerit initium 11omnium rerum. 4112Proportione ut cum dicimus ‘equum’ et ‘servum’ et 13similia debere scribi, quanquam antiqui per ‘‑uo‑’ scripserunt, 14quoniam scierunt vocalem non posse geminari, credebantque 15et hanc litteram geminatam utroque loco in sua potestate 16perseverare, ignorantes eam praepositam vocali consonantis 17vice fungi et poni pro ea littera quae sit ‘Ϝ’; 217deinde, 18quod omnia nomina feminina nominativo singulari ‘‑a’ littera 3, 1finita, quotiens in masculinum transeunt, servatis praecedentibus 3, 2litteris novissimum ‘‑a’ in ‘‑u’ vertunt, et assumpta ‘‑s’ littera 3, 3contrarium sexum significant – ut ‘iusta iustus, casta castus, 3, 4pia pius’ –, ita et ‘equa’ et ‘serva’ servatis praecedentibus litteris 3, 5et ‘‑u’ pro ‘‑a’ substituto ‘equus’ et ‘servus’ et ‘equum’ et ‘servum’ 6per duo ‘u’, non per unum efficere; 36excepto uno ‘avia, 7avus’, unde apparet ‘avium’ debuisse dici. | 18Redditis ergo vitiorum modis, et emendationis regula 9exposita, antequam ad ea veniamus, circa quae scribentium error 10argui solet, necessarium putamus ante cognationem explicare 11litterarum, quoniam huius quoque notitia haesitantibus 12saepe succurrat. 213Vocales itaque inter se mutuis vicibus in declinatione funguntur, 14ut ‘ago egi, tango tetigi, salit exsilit, salsus insulsus’; 15quod non minus in extremitatibus nominum apparet, cum ‘iustus, 16iusti, iusto, iuste’ dicimus uni litterae subinde succedentibus ceteris. 317Nec minus consonantes, ut ‘f’ et ‘h’: utraque enim 18‹est› ut flatus; quare quem antiqui ‘fircum’ nos ‘hircum’, et 19quam Falisci ‘habam’ nos ‘fabam’ appellamus, et quem antiqui 20‘fariolum’ nos ‘hariolum’. 14, 1Item ‘l’ et ‘d’ et ‘r’ et ‘s’, cuius rei maximum argumentum 4, 2est quod balbi, qui ‘r’ exprimere non possunt, aut ‘l’ dicunt 4, 3aut ‘s’; nec minus quod ‘capra’ per deminutionem ‘capella’ dicitur, 4, 4et ‘frater’ ‘fratellus’; 24, 4item ‘Furios’ dicimus quos antiqui 4, 5‘Fusios’, et ‘aras’ quas illi ‘asas’, et ‘Lares’ quos ‘Lases’; item ‘sellam’ 6quam illi ‘seddam’ [et ‘attulit, attinet’, ‘t’ pro ‘d’ substituto]. 57‘M’ deinde et ‘n’ consentiunt et paene idem sonant, ut 8distinguendorum sonorum utriusque litterae causa †dicere antiqui 9praepositae ‘l’ quam ‘n’ maluerunt†; hoc probant etiam 10Graeci qui ubi nos ‘‑m’ litteram ponimus ‘‑n’, ut ‘graphium’ 11| ‘γραφεῖον’, ut ‘salum’ ‘ϲάλον’ et similia.