Ter. Mavr.

142114351421Arsis hinc sumat necesse est tria priora tempora 1422et thesi relinquat unum, vel licet vertas retro, 1423arsis uno sublevetur, deprimant thesin tria. 1424Par pari figura non est, pugnat unum cum tribus, 1425nec modum dupli rependit, nec tenetur sescuplo: 1426exigunt idcirco talem qui sequuntur musicam. 1427Pes adest supremus unus octo de trisyllabis, 1428ἀμφίμακρος: hunc priori perspicis contrarium, 1429nam duae longae receptam continent intus brevem, 1430‘Romulos’ si nominemus, ‘Apulos’ aut ‘Doricos’. 1431Sescuplo metimur istum, quinque nam sunt tempora: 1432nunc duo ante tria sequuntur, nunc tribus reddes duo, 1433Italum si quando mutat Graius accentus sonum, 1434‘Apulos’ nam quando dico, tunc in arsi sunt duo, 1435‘Σωκράτην’ Graius loquendo reddet in thesi duo. 143614561436Creticum appellant eundem, forte Curetum genus 1437quo modos ludo sub armis congruentes succinant. 1438Primus iste pes locatur his ubique in versibus, 1439optimus pes et melodis et pedestri gloriae. 1440Plurimum orantes decebit quando paene in ultimo 1441obtinet sedem beatam, terminet si clausulam 1442dactylus, spondeus imam, nec trochaeum respuo; 1443bacchicos utrosque fugito, nec repellas tribrachyn 1444(plenius tractatur istud arte prosa rhetorum). | 1445Nam solet longam trochaeus solvere in duas breves, 1446unde et appellant trochaeum, quem vocamus tribrachyn, 1447nec minus frequens iambus tribrachyn ex se‹se› creat; 1448solvit et spondeus imam, cum propagat dactylum; 1449cum prior solvetur, edet dactylo contrarium. 1450Amphimacros saepe primam, saepe solvit tertiam, 1451quin et ambas saepe solvens quinque componit breves, 1452versus est ut ille noster quem probare debeo 1453(regulam reddemus omnem debito metri loco). 1454Nulla enim ‹non› longa solvi per duas breves potest: 1455dum suo pedi reservet praestituta tempora 1456syllabarum ni[hi]l nocebit longior progressio. 145714741457Nunc incipiam bis geminos pedes referre, 1458quasi si repetam quos docui disyllabos iam, 1459unum ut faciant duo pariter pedes iugati. 1460Προκελευσματικὸς primus erit. Breves habebit 1461hic quattuor omnes, duo quia sunt pariambi: 1462hunc efficiet ‘Minucius’ ut quis vocitetur. 1463Versum dabo, quo regula nota fiat omnis: 1464‘perit abit avipedis animula leporis’. 1465Hunc nos pedibus scandere convenit iugatis: 1466tetrametrus erit, tribrachys in fine resistet, 1467pariambon habebit simul et semipedem imum, 1468detracta sit ut quarta pedi syllaba quarto. 1469Catalexis enim dicitur ea clausula versus 1470quam syllaba vel pes numeri datus minoris 1471ita terminat, ut discrepet id quod inde restat. 1472Adversus huic tempora bis quaterna sumet; 1473δισπόνδ[ε]ιος hic dicitur: ecce, nomine ipso 1474debent duplici tempora singuli quaterna. 147514901475Rhythmis magis hic iugiter invenitur aptus, 1476anapaestica nec non variantur inde metra, 1477quasi si duo sint, tempora qui quaterna reddunt. | 1478Cum prima brevis, longa dein, tertia longa, 1479post quarta brevis syllaba continebit omnes, 1480hunc promit iambus, geminum facit trochaeus. 1481Pes nomen habebit quod in hoc referre metro 1482longae prohibent ordine tres simul locatae: 1483ἀντίσπαστον enim mage lex heroica promet; 1484est forma, ‘Tarentina’ velut ‘moenia’ dicas. 1485Claudunt medias quando breves utrimque longae, 1486est ante trochaeus, sequitur dehinc iambus; 1487idcirco gemellum vocitarunt χορίαμβον, 1488nam qui chorios dicitur et trochaeus idem est; 1489exemplar in isto facile est locare versu, 1490si ‘Romulidas’ dicere quis velit Quirites. 149115101491Sin prima brevis, longa sequens, itemque rursus 1492sibi consimiles ordine quo duas locavi, 1493hunc rite vocant, quia geminatur, διίαμβον, 1494duplicemque trochaeum vocitarunt διτρόχαιον. 1495Est forma prioris quasi si ‘Corinthios’ quis, 1496itidemque sequentis quasi ‘Gallicane’ dicat. 1497Nunc reddo duos, nomine quos ἴωνας ambos 1498discrimine signant, dedit ordo quod locorum: 1499longas siquidem quando prius locamus ambas, 1500exinde breves subdimus, ut putes priorem 1501spondeon oriri, comitem mox pariambum, 1502ἀπὸ μείζονος illum memorant ionicorum; 1503at qui brevibus praepositis deinde longas 1504acceperit, ἀπ’ἐλάσσονος hunc iubent vocari. 1505Nomen tibi quid deligo quo notes priorem, 1506cum versibus istis totiens recurrat hic pes, 1507longas geminat qui prius et iugat minores? 1508‘Lavinia’ cum dicimus, haec tamen figura est, 1509metrumque facit sotadicon quod vocitarunt, 1510qui‹a› multa ferunt hoc pede Sotaden locutum. 151115261511Ἀπ’ἐλάσσονος autem cui nomen indiderunt 1512in nomine sic est: ‘Διομήδης’. Metron autem 1513non versibus istud numero aut pedum coartant, 1514sed continuo carmine ‹quia› pedes gemelli 1515urgent brevibus tot numero iugando longas, 1516idcirco vocari voluerunt συνάφειαν. 1517Anapaestica fiunt itidem per συνάφειαν; | 1518versus tamen et non minus inde comparatur 1519qui saepe pedes tres habeat vel ille plures, 1520catalectica quos syllaba terminat frequenter, 1521solet integer anapaestus et in fine locari. 1522Ἀπ’ἐλάσσονος umquam numero non cohibetur: 1523sensum quotiens terminat aut carmina finit, 1524longas ratio est ponere, non breves in imo, 1525pes ut integer sit geminus, simulque in aure 1526dulcem sonitum tempora longiora li‹n›quant. 152715491527Ἀπὸ μείζονος autem brevior quod est secundis, 1528versus male ne desinat, adhibentur in imo 1529quas prima pedis portio longas habet ambas; 1530ita versus erit de tribus et semipede uno: 1531tres dico iugatos fieri, semipedem unum. 1532Et paeonici nominis ambo sunt quaterni. 1533Is primus erit, longa cui locata prima est, 1534quam continuo tres aliae breves sequuntur: 1535tu pone trochaeum prius et mox pariambon, 1536‘Caecilius’ erit consimilis pedis figurae. 1537Παίωνα secundum faciet secunda longa: 1538fiet hinc iambus prior et dibrachys alter, 1539dicat quasi siquis ‘magis hunc Horatius vult’. 1540Hoc ordine fit tertius ut sit pariambus 1541prior et socium post sibi copulet trochaeum: 1542‘Menelaus’ ei nomen erit simile locatum. 1543Quartum quoniam quarta facit syllaba longa, 1544subiungit iambum prior hic pes pariambus: 1545apto similes nomine ‘Πελοπίδαι’ sonabunt. 1546Et ἐπίτριτος aeque genus est paeonicorum, 1547totidem pedibus quia varius tempore differt: 1548septena etenim tempora singuli tenebunt, 1549cum paeonici possideant quina priores. 155015771550Cum prima brevis syllaba, longae veniunt tres, 1551[h]is primus habetur; pedibusque post secutis 1552ex ordine sunt nomina quem breves tenebunt. 1553Spondeus iambum sequitur quando priorem, | 1554prima si brevis [est], ἐπίτριτος hic primus habetur. 1555Migrante brevi consequitur pedem trochaeum, 1556idcirco secundus vocitatur alter hic pes, 1557ut tertius ille est brevis ubi tertia currit: 1558spondeus in hoc fit prior, est sequens iambus; 1559idemque manet, cum faciet quarta trochaeum, 1560quartum quoniam perspicis hunc ἐπίτριτον esse. 1561Versus similes non sinit hic dari figuras, 1562ut quibo tamen disparili notabo metro. 1563Primus ‘Agyllinos’ pes efficit, alter ‘Ἀρχιμήδην’, 1564‘Δημοσθένης’ fit tertius, quarto loco 1565qui currit, poterit quasi ‘Δωδωναῖος’ haberi. 1566Ἄρσιν quotiens in geminis θέσινve quaeres, 1567sex aequa pedes tempora dividant oportet 1568binas pariles qui sibi syllabas habebunt: 1569προκελευσματικός bina dabit, sequens quaterna; 1570qui sena tenent tempora, terna partientur. 1571At quando genus finditur hoc ionicorum, 1572longis dare nos tempora convenit quaterna 1573et bina duabus brevibus dari necesse est: 1574servare vices ammonet ordo longiorum. 1575Impar numerus paeonicis utrisque coget 1576aptare duobus tria vel quaterna ternis, 1577sesquata fere quod numeros pars secat istos. 157815951578Perspecta pedum regula si satis videtur, 1579iam possumus ipsis animum adplicare metris. 1580Hexametros tradit genitos duo prima vetustas, 1581hero[ic]us ille est, hunc vocant iambicum, 1582nam pedibus senis constare videmus utrumque, 1583diversa quamquam lex sit ambobus pedum. | 1584Additur haec gemino non absona fabula metro, 1585seu vera res est, spectet auctorem fides. 1586Cum puer infestis premeret Pythona sagittis 1587Apollo, Delphici feruntur accolae 1588hortantes acuisse animum bellantis, ut illos 1589metus iubebat aut propinqua adoria. 1590Tendebat geminas pavida exclamatio voces: 1591‘ἰὴ[ιε] παιάν, ἰὴ[ιε] παιάν, ἰὴ[ιε] παιάν’; 1592spondeis illum primo natum cernis sex. 1593Ex parte voces concitas laeti dabant: 1594‘ἰὴ[ιε] παιάν, ἰὴ[ιε] παιάν, ἰὴ[ιε] παιάν’; 1595et hinc pedum tot ortus est iambicus. 159616071596Haec sibi quaeque prius distinguere metra paramus, 1597heroa primo, mox adire iambica 1598‑ alternae nequem impediat confusio silvae ‑, 1599quae lex sit ipsis, quae sit his quae procreant, 1600partibus adiectis detractis quae varientur, 1601post hinc deinde quanta compages novos 1602alternet varietque modos, mutatio quantum 1603commendet. Et si non valebo plurima, 1604attingam vel pauca tamen: nam pandere prima 1605prodest frequenter artium vestigia. 1606Vim propriam pedibus fida cito reddito mente, 1607ne, dum requiris, tarda sit dispectio;