De verbo ad Sev. 40, 1 tit. - 40, 24-27
401 tit.40, 1DE PRAESENTI INFINITO ACTIVO.
1-740, 1Omne infinitum activum praesentis
40, 2temporis in ‘‑re’ desinit, ut ‘amare, monere, audire, legere’. Unde
40, 3etiam a ‘fio’ ‘fiere’ esse deberet, sed licet usus aliter optinuerit (‘fieri’
40, 4enim nunc dicitur), Ennius tamen in X annalium ‘fiere’ dixit, non
40, 5‘fieri’. Regula autem iam superius dicta est; nam omne imperativum
6activum addita ‘‑re’ syllaba fit infinitum, ‘ama amare, mone monere,
7audi audire, lege legere’.
8 tit.1DE PRAETERITO INFINITO ACTIVO.
8-118Omne praeteritum infinitum
9activum in ‘‑se’ syllabam desinit; fit autem ex praeterito perfecto indicativo
10‘‑i‑’ultimo eius adiecta ‘‑s‑’ littera et adsumpta ‘‑se’ syllaba, ‘secui
11secuisse, monui monuisse, audivi audivisse, legi legisse’.
12 tit.12DE FVTVRO INFINITO ACTIVO.
12-1612Omne futurum activum per societatem
13participii seu gerundi sibi addito ‘ire’ conformatur, ‘amatum ire,
14monitum ire, auditum ire, lectum ire’.
15‘Amare amavisse amatum ire, monere monuisse monitum ire,
16audire audivisse auditum ire, legere legisse lectum ire’.
17 tit.17DE PRAESENTI INFINITO PASSIVO.
17-2317Omne infinitum passivum praesentis
18temporis ex suo veniet activo ‘‑e’ in ‘‑i’ commutata praeter tertiam
19correptam, ut ‘amare amari, monere moneri, audire audiri’. Ea vero quae
20tertiae sunt correptae, siquidem consonantem habuerint ‘‑o’ ultimum
21praecedentem, ipsum ‘‑o’ in ‘‑i’ convertunt, ut ‘lego legi, dico dici’; si vero
22vocalem, quando ‘‑i‑’ fuerit, ‘‑o’ novissima subtrahetur, ut ‘rapio rapi, capio
23capi’, quando ‘‑u‑’, ‘‑o’ finalis in ‘‑i' transfertur, ut ‘arguo argui, acuo acui’.
24 tit.24DE PRAETERITO INFINITO PASSIVO.
24-2724Omne praeteritum infinitum
25passivum per societatem participii adiuncto ‘esse’ vel ‘fuisse’ verbo profertur,
26‘amatum esse fuisse, monitum esse fuisse, auditum esse fuisse,
27lectum esse fuisse’.
Quotation layer
cf. De verbo ad Sev. 31, 6-9Enn. ann. 354
Info
Edition: M. Passalacqua (a c. di), Tre testi grammaticali bobbiesi, Roma 1984, 21-60 (GL V 634-654); cf. Macr. verb. in P. De Paolis (ed.), Macrobii Thedosii De verborum Graeci et Latini differentiis vel societatibus excerpta, Urbino 1990
Project: ERC PAGES, PRIN TAL
Encoding: Riccardo Morroni, Loris Silvestri