Macr. verb.

2-6922Omne praesens tempus apud Graecos in ‘‑ω’ desinens modi 3indicativi generis activi verbi perispomeni, si secundae 4coniugationis sit, adhibet fini suo ‘‑μαι’ syllabam et facit de se 5passivum, ‘βοῶ βοῶμαι, τιμῶ τιμῶμαι': si vero sit primae 6vel tertiae, ‘ω’ in ‘ου’ mutato et accepta similiter ‘-μαι’ passivum 7creat, ‘φιλῶ φιλοῦμαι, χρυσῶ χρυσοῦμαι’. Permutationem 8autem ‘ω’ in ‘ου’ de circumflexo accentu nasci indicium est|| 9futurum linguae Doricae, quod hanc permutationem, cum in 10alterum genus transit, sibi vindicat, ‘ποιησῶ ποιησοῦμαι, 11λεξῶ λεξοῦμαι’. A[u]t in barytonis omnibus ‘ω’ in ‘ο’ mutato 12et adiecta ‘‑μαι’ passivum figuratur, ‘λέγω λέγομαι, τύπτω 13τύπτομαι, ἡνιοχεύω ἡνιοχεύομαι’. Ita ergo breviter definiteque 14dicendum est: omne praesens passivum habet in paenultima 15aut ‘ω’ aut ‘ου’ aut ‘ο’, ‘τιμῶμαι, φιλοῦμαι, γράφομαι’; 16quae aliter habuerint, ex illis verbis sunt, quorum prima 17positio in ‘‑μι’ exit, quae semper passivi paenultimam brevem 18faciunt, ut ‘τίθεμαι, ἵσταμαι, δίδομαι’. Item ex secunda 19vel tertia coniugatione eadem est secunda persona passivi, 20quae activi tertia, ‘νικᾷ ἐκεῖνος, νικᾷ σύ, στεφανοῖ ἐκεῖνος, 21στεφανοῖ σύ’. Item praesens quod in ‘‑μαι’ desinit, seu 22perispomenon seu barytonon et cuiuscumque coniugationis 23sit, praeter illa quorum prima positio in ‘‑μι’ exit, secundam 24personam una syllaba minorem profert, ‘λαλοῦμαι λαλῇ, 67, 1τιμῶμαι τιμᾷ, στεφανοῦμαι στεφανοῖ, λέγομαι λέγῃ, θεραπεύομαι 67, 2θεραπεύῃ’. 693 tit.67, 3DE TEMPORE MINUSQUAMPERFECTO PASSIVO 4-71867, 4Minusquamperfectum passivum apud Graecos duobus 67, 5nascitur modis. Aut enim omne praesens tempus passivum 6mutata in fine ‘αι’ dipthongo in ‘ην’ cum adiectione temporis 69, 1crescentis in capite facit ex se minusquamperfectum, ‘ἄγομαι 69, 2ἠγόμην, τρέφομαι ‹ἐ›τρεφόμην’; aut minusquamperfectum 69, 3activum ante ultimam litteram suam inserit ‘‑μη‑’ et facit 69, 4ex se passivum, ‘ἐποίουν ἐποιούμην, ἔγραφον ἐγραφόμην’. 69, 5Apud Graecos minusquamperfectum passivum minorem 6syllaba[m] in verbis omnibus profert secundam personam 7praeter illa quae in ‘‑μι’ exeunt, ‘ἐποιούμην ἐποιοῦ, ἐτιμώμην 8ἐτιμῶ, ἐδηλούμην ἐδηλοῦ, ἐλεγόμην ἐλέγου’. 719 tit.9DE PERFECTO ET PLUSQUAMPERFECTO PASSIVIS 10-731110Perfectum activum quod in ‘‑κα’ desinit, si habuerit paenultimam 11natura longam, transfert finalem syllabam in ‘‑μαι’ 12et facit de se passivum, ‘νενόηκα νενόημαι, τετίμηκα τετίμημαι, 13κεχρύσωκα κεχρύσωμαι’. Si vero paenultima brevis 14sit, σίγμα superaddit ultimae (oportet enim paenultimam 15in hoc tempore aut natura aut positione longam fieri), ‘τετέλεκα 16τετέλεσμαι, γεγέλακα γεγέλασμαι, ἤροκα ἤροσμαι’. 17Denique et in sexta verbi barytoni, quia interdum in illa 18παρακείμενος habet paenultimam longam, interdum brevem, 19ubi longa est, tantum mutat ‘κα’ in ‘μαι'; ubi vero brevis est, 20addit et σίγμα, ‘θεραπεύω τεθεράπευκα τεθεράπευμαι, 21σβεννύω ἔσβεκα ἔσβεσμαι, ξύω ἔξυκα ἔξυσμαι’. 22‘Λέλυκα’ autem ‘λέλυ[σ]μαι’ et ‘τέθυκα τέθυμαι’ non carent 23vitio, quia, cum brevis ‹sit› ‘υ’, ‘σ’ non recipi‹un›t. Sane in 24barytonis tertia coniugatio, et cum paenultimam longam habeat, 25tamen adhibet ‘σίγμα’, ‘πέπεικα πέπεισμαι’. Quae in 26‘‑φα’ desinunt vel quae ante ‘α’ habent ‘γκ’, haec διὰ δύο ‘μῦ’ 27in passivo pronuntiantur, ‘τέτυφα τέτυμμαι'; quae vero in ‘-χα’, 71, 1transeunt in ‘‑γμαι’, ‘νένυχα νένυγμαι, πέπληχα πέπληγμαι’. 71, 2Cum ante ultimam syllabam aut ‘ρ’ aut ‘λ’ reperitur, ‘‑κα’ transit 71, 3in ‘‑μαι’, ‘ἔψαλκα ἔψαλμαι, κέκαρκα κέκαρμαι’. Idem servant 71, 4et verba quae in prima positione ‘ν’ habent in ultima 71, 5syllaba, ‘κρίνω κέκρικα κέκριμαι, πλύνω πέπλ[ε]υκα 6πέπλυμαι’. ‘Ὑπερσυντελικός’ passivi generis de paracimeno 7suo nascitur. Ille enim incipiens a vocali in ‘‑ην’ terminum 8mutat et hunc efficit, ‘ἔφθαρμαι ἔφθάρμην, ἥττημαι 9ἡττἡμην’. A[u]t si ille coepit a consonanti, hic praeter finis 10mutationem quam diximus etiam vocalem principio suo 11adhibet, ‘πεποίημαι ἐπεποιήμην, λέλεγμαι ἐλελέγμην’. 7312 tit.12DE FUTURO PASSIVO 12-75413Paenultima syllaba apud Graecos futuri activi quarta fit 14a fine passivi, ‘νοήσω νοηθήσομαι, θεραπεύσω θεραπευθήσομαι, 15ἐλάσω ἐλασθήσομαι’. Secunda persona minor 16syllaba fit quam prima, ‘λαληθήσομαι λαληθήσει, τιμηθήσομαι 17τιμηθήσει’. Illa vero species propria Graecorum 18est, quod habe‹n›t in genere passivo futurum quod rem 19significat non multo post sed mox futuram, ut ‘πεποιήσομαι, 20γεγράψομαι’. Hoc autem tempus ex perfecto eiusdem generis 21nascitur. Insertis enim secundae personae perfecti duabus 22litteris, ‘ο’ καὶ ‘μ’, futurum paulo post, quod Atticum vocatur, 23efficitur, ‘πεποίησαι πεποιήσομαι, γέγραψαι γεγράψομαι’. 24Nec ab re erat paulo post futurum ex paulo ante 25transacto tempore procreari. Inveniuntur huiusmodi tempora 26figurata et ex verbis in ‘‑ω’ exeuntibus, ut est ‘δεδοικήσω’, 73, 1quod proprium Syracusanorum est, et ‘δεδώσω’, ut apud 73, 2Dracontem 73, 3‘ἀτὰρ καὶ δῶρα δεδώσομεν’, 73, 4quasi paulo post dabimus. 771 tit.0, 1‹DE MODIS› 2 tit.0, 2DE INDICATIVO, QUI ET ‹DE›FINITIVUS 3-83260, 3Indicativus habet ‹ab›solutam de re quae agitur 0, 4pronuntiationem. Nam qui dicit ‘ποιῶ’ ostendit fieri; qui autem 0, 5dicit ‘ποίει’ ut fiat imperat; qui dicit ‘εἰ ποιοῖμι’ optat ut fiat; 6qui dicit ‘ἐὰν ποιῶ’ necdum fieri demonstrat; cum dicit 7‘ποιεῖν’, nulla definitio est. Solus igitur definitus perfecta‹m› 8rei definitione‹m› continet[ur]: unde Graeci ὁριστικὴν 77, 1ἔγκλισιν, Latini modum definitivum vocitaverunt. Denique 77, 2omnia tempora in hoc solo modo disiuncta et libera proferuntur. 77, 3Dicunt enim ἐνεστῶτος ‘ποιῶ’, παρατατικοῦ 77, 4‘ἐποίουν’; at in imperativo iunguntur haec tempora ἐνεστῶτος 77, 5καὶ παρατατικοῦ ‘ποίει’, item in coniunctivo ἐνεστῶτος 6καὶ παρατατικοῦ ‘ἐὰν ποιῶ’, et in optativo ἐνεστῶτος 7καὶ παρατατικοῦ ‘εἰ ποιοῖμι’, in infinito ἐνεστῶτος 8καὶ παρατατικοῦ ‘ποιεῖν’. Similiter indicativus παρακειμένου 9facit ‘πεποίηκα’ et ὑπερσυντελίκου ‘ἐπεποιήκειν'; 10imperativus vero παρακειμένου καὶ ὑπερσυντελίκου 11facit ‘πεποίηκε πεποιηκέτω’, et coniunctivus παρακειμένου 12καὶ ὑπερσυντελίκου ‘ῆὰν πεποιήκω’, optativus παρακειμένου 13καὶ ὑπερσυντελικοῦ ‘εἰ πεποιήκοιμι’, infinitus 14‘πεποιηκέναι’. Rursus indicativus utitur temporibus separatis, 15cum dicit‹ur› ἀορίστου ‘ἐποίησα’, μέλλοντος ‘ποιήσω'; 16sed imperativus facit ἀορίστου καὶ μέλλοντος ‘ποίησον’, 17coniunctivus ἀορίστου καὶ μέλλοντος ‘ἐὰν ποιήσω'; optativus 18vero et infinitus haec sola tempora proferunt separata, 19‘ποιήσαιμι’ καὶ ‘ποιήσοιμι’ et ille ‘ποιῆσαι’ καὶ ‘ποιήσειν’. 20Optativus Graecorum nec minusquamperfectum nec ‹plusquam›perfectum 21tempus admisit. Utrique ergo modum integritate 22temporum liberum contractis et coartatis iure praeponunt. 23Derivativa verba, id est ea quae ex verbis aliis derivantur, 1nonnisi ex definitivo originem sortiuntur, ut est ‘θρῶ’ 2principale et ex eo derivativum ‘θραύω’, sic apud Latinos 3meditativa et inchoativa et frequentativa verba sunt ex definitivo 4modo verborum principalium derivata. Speciatim vero 5verba apud Graecos quae in ‘‑μι’ exeunt ex definitivo tracta 6sunt verbi in ‘‑ω’ exeuntis, ut ‘τιθῶ τίθημι, ‹διδῶ› δίδωμι, 7ἱστῶ ἵστημι’. Item nomina ex verbis nascentia, quae illi 8ὀνόματα ῥηματικά vocant, de hoc solo modo sub varia vel 9personarum vel temporum declinatione procedunt. Nam nomen 10‘γράμμα’ ex prima persona, id est ‘γέγραμμαι’, natum et 11nomen ‘ψάλτης’ ex tertia persona, quae est ‘ἔψαλται’, profectum, 12litterarum quae in utroque sunt similitudo docet; item 13‘τύμμα’ ἀπὸ παρακειμένου τοῦ ‘τέτυμμαι’, ‘ποίησις’ autem 14ἀπὸ μέλλοντος τοῦ ‘ποιήσω’ composita sunt. Omnia tamen 15haec nomina ab indicativo veniunt. Denique Stoici hunc solum 16modum rectum, veluti nominativum, et reliquos obliquos, 17sicut casus nominum, vocaverunt. Rationabiliter autem 18declinatio ab activo inchoat, quod actus passionem praecedit; 19bene etiam a prima, non alia persona, quod prima de 20tertia ad secundam loquitur; apte quoque a singulari numero, 21καὶ γὰρ πᾶς ἀριθμὸς ἐκ μονάδων σύγκειται ἢ ἐκ μονάδος 22κατάγεται, et si omnis multitudo constat ex singulis, 23recte est praemissa unitas et secuta populositas. Iuste etiam 24a praesenti: ex instanti enim tempore possunt reliqua cognosci, 25non instans apparebit ex reliquis, siquidem [ἀπὸ τοῦ] 1‘λ‹ε›ίβω λ‹ε›ίβεις’ ποιεῖ ἀόριστον ‘ἔλειψα’, μέλλοντα 2‘λείψω’, item ἀπὸ τοῦ ‘λείπω’ fit ἀόριστος ‘ἔλειψα’ καὶ 3μέλλων ‘λείψω’. Cum ergo dico vel ‘ἔλειψα’ vel ‘[ε]λείψω’, quod 4esse velim huius praesens verbi tempus, incertum est; cum 5autem dico ‘λείπω’ aut ‘λείβω’, de reliquis eius temporibus 6nemo dubitat. ‘Ἠρχόμην’ imperfectum tempus est a praesenti 7‘ἔρχομαι’, similiter a praesenti ‘ἄρχομαι’. Cum ergo dico 8‘ἠρχόμην’, incertum relinquo, utrum ‘veniebam’ an ‘incipiebam’ 9intellegi velim, et ideo ἐνεστώς eius in dubio est, ‘ἔρχομαι’ 10sit an ‘ἄρχομαι': cum vero dico ‘ἄρχομαι’ aut ‘ἔρχομαι’, nihil de 11imperfecto dubitabitur. Coniugationum quoque diversitates in 12Graeco Latinoque verbo praesens facit, ‘ποιεῖς, τιμᾷς, στεφανοῖς’: 13nonnisi instantis secunda persona discernit; ceterum in 14‘πεποίηκα’ et ‘τετίμηκα’, in ‘ποιήσω’ et ‘τιμήσω’, 15item in ‘ἐποίουν’ et ‘ἐχρύσουν’ nulla discretio. Sed et in βαρυτόνοις 16‘τύπτω’ primae esse coniugationis faciunt ‘π’ καὶ ‘τ’, 17quae in praesentis prima persona ‘-ω’ litteram antecedunt, 18quae signa desunt et in ‘τέτυφα’ et in ‘ἔτυψα’ et in ‘τύψω’. 19‘Λέγω’ propter ‘γ’ secundae est, quod signum habere desinit 20in ‘λέλεχα ἔλεξα λέξω': sic in reliquis coniugationibus. Praesens 21tempus ostendit et genera verborum. Nam activum aut 22neutrum Graecus intellegit, si in ‘‑ω’ praesens desinat, passivum 23vel commune et his similia, si in ‘‑μαι’. Declinandi autem 24verbi series nonnisi cum de modis tractatur apparet. Hinc 25modus apud Graecos ἔγκλισις nuncupatur, id est ἐν ᾧ ἡ 26κλίσις.