Ps. Aug. reg. 3, 35 - 3, 44
335Numquam deponunt ‘r’ litteram; nam, si deponunt, Latina
non sunt: quis enim dicat ‘reminisco’ aut ‘recordo’ vel ‘preco’
10vel ‘digno’ vel ‘secto’? Ergo memineris haec semper | cum ‘r’
littera enuntiare.
36Restat verbum deponens, quod ideo dicitur, quia deponit
aliquid de quantitate communis verbi. Nam, cum participia
quattuor habeat verbum commune, praesens ‘criminans’, futurum
15‘criminaturus’, praeteritum ‘criminatus’, futurum iterum a
passiva significatione ‘criminandus’, hoc non habet verbum deponens
et ideo dicitur deponens, quia deponit unum participium
futuri temporis a verbo passivo, quod exit in ‘dus’ syllabam,
ut puta ‘opinor’ vel ‘minor’ verba sunt deponentia: venitur
20ad participium praesentis temporis et facit ‘minans’, futuro tempore
facit ‘minaturus’, praeterito facit ‘minatus’, futuro a significatione
passiva non facit ‘minandus’. Sic ‘opinans’, ‘opinaturus’,
‘opinatus’, ‘opinandus’ non facit; vel, si dicas ‘moriens’, ‘moriturus’,
‘mortuus’, ‘moriendus’ non facit, quia Latinum non
25est.
37Ergo et hoc deponens verbum sic percurritur per modos
et tempora et personas.
38Quomodo supra dictum commune verbum non deposita
‘r’ littera Latinum est, deposita autem Latinum non est, sic
5etiam deponentia, cum perdiderint ‘r’ litteram, Latina non
sunt.
39Subicio itaque non parva verba deponentia, cetera usus
lectionis docebit. Sunt autem ‘opinor’, ‘minor’, ‘grator’ et ‘gratulor’,
‘arbitror’, ‘gratificor’, ‘auspicor’, ‘gradior’, ‘misereor’, ‘lenocinor’,
10‘meditor’, ‘luctor’, ‘conor’, ‘suffragor’, ‘bacchor’, ‘laetor’,
‘morior’, ‘stomachor’, ‘orior’, ‘hariolor’, ‘argutor’, ‘paciscor’,
‘complector’, ‘adversor’, ‘angor’, ‘queror’ (a significatione ‘querelae’),
‘machinor’, ‘ratiocinor’, ‘argumentor’, ‘blandior’, ‘fabulor’,
‘nitor’, ‘labor’ (a significatione ‘lapsus’), ‘vagor’, ‘rusticor’,
15‘contionor’ (id est ad populum loquor), ‘moechor’, ‘scortor’, ‘iucundor’,
‘vociferor’, ‘nanciscor’ (quod est ‘invenio’), ‘suspicor’ et
alia.
40‹Haec› memineris, ut iam dixi, cum ‘r’ littera enuntiare:
nam nemo dicit ‘blandio’ aut ‘pacisco’. Sic haec omnia declinantur
20ad formam declinationis verbis communi, quod dixi,
‘criminor’.
41Tractavimus ergo verba activa, quae ideo dicuntur ab
agendo.
42Tractavimus neutralia, quae ideo tale nomen accipiunt,
quod nec agunt aliquid nec patiuntur, ut diximus ‘sto’, ‘iaceo’,
‘sedeo’, ‘cubo’ et talia.
43Tractavimus etiam alia neutralia, quae agunt aliquid, sed
5non patiuntur, et quasi semineutralia dicuntur, ut ‘nato’, ‘curro’,
aut patiuntur et non agunt, ut ‘vapulo’, ‘pendeo’, ‘sudo’, ‘algeo’,
‘aestuo’, ‘febrio’, ‘ferveo’, ‘somnio’, ‘meridio’, ‘rigeo’, ‘frigeo’,
‘tumeo’, ‘langueo’, ‘oleo’, ‘tepeo’, ‘rubeo’, ‘fulgeo’, ‘stupeo’ et
talia.
4410Haec omnia, tam in his, quae nequaquam aliquid agunt
nec patiuntur, quam etiam in his, quae agunt nec patiuntur,
quam in his, quae patiuntur aliquid nec tamen agunt, numquam
his ‘r’ littera adicitur: nam incipiunt non esse Latina.
Critical apparatus
enuntiare V Keil: enuntiarer E; nuntiare F Oquantitate E F O P: quantate ac V; quantite pc Viterum O: om. α: consensus codd. βFdus F: duas β: consensus codd. EV; bus Opassiva E K Keil: passivi V F Oopinatus α: consensus codd. βF: om. Ovel, si dicas ‘moriens’, ‘moriturus’] vel si dicas morens moriturus α: consensus codd. βF; om. Omoriendus non facit O: non facit moriendus α: consensus codd. βFquia α: consensus codd. βF: quod Opercurritur β: consensus codd. EV O: currit F Keildictum E F O: dictum est V ς: consensus edd. UKAGRH; dictum est ut Keilnon α: consensus codd. βF: nam Oest deposita autem Latinum α: consensus codd. βF: om. Onon ω: consensus codd. Oα: nunc ς: consensus edd. UKAGRH Keil; fort. recte Martorelliparva ω: consensus codd. Oα: pauca ς: consensus edd. UKAGRH Keillectionis] lectionis β: consensus codd. EV O; latinus F Keilsunt autem β: consensus codd. EV O ς: consensus edd. UKAGRH: si autem F; sunt autem haec Keilgradior O: gratudior β: consensus codd. EV; om. F Keilbacchor O: om. V; vaccor E; vescor F Keillaetor β: consensus codd. EV O ς: consensus edd. UKAGRH: lezor Fmorior O R H: moror α: consensus codd. βFargutor α: consensus codd. βF: auguror Opaciscor E F pc O P: pasciscor V ac Oa α: consensus codd. βF: om. Omachinor O: macinor β: consensus codd. EV; macior F Keilratiocinor α: consensus codd. βF: ratiocior Oargumentor α: consensus codd. βF: augumentor O[id est ad populum loquor] Keilscortor V O: cortor E; om. F Keil[quod est invenio] Keil: om. Oalia ω: consensus codd. Oα: an talia? Martorellideclinantur α: consensus codd. βF: declinatur Oideo ω: consensus codd. Oα: om. Keilnomen α: consensus codd. βF: non Otalia O: alia α: consensus codd. βFpatiuntur F O P: patiantur β: consensus codd. EVaut Keil: et V; ut E F Opatiuntur Keil: patiantur ω: consensus codd. Oαagunt Keil: agant α: consensus codd. βF; agantur Otepeo O Keil: om. V ς: consensus edd. UKAGRH; teneo E Ftalia O: alia α: consensus codd. βFhaec omnia ω: consensus codd. Oα: in his omnibus Keilquae F O: om. β: consensus codd. EVnequaquam aliquid agunt nec patiuntur quam etiam in his quae agunt nec patiuntur quam in his quae α: consensus codd. βF: om. ω: consensus codd. Oαagunt F: om. β: consensus codd. EVhis O: in his β: consensus codd. EV ς: consensus edd. UKAGRH; om. F Keillatina α: consensus codd. βF: latinam O